قادر دشتی - استاد اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
پریا باقری - دانش اموخته کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
اسماعیل پیش بهار - دانشیار اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
ابوالفضل مجنونی - دانشیار مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران

اقلیم یکی از اساسی ترین عوامل طبیعی است که تغییر آن از مهم ترین چالش های قرن جاری می باشد. انتشار روز افزون گازهای گلخانه ای به عنوان مهم ترین عامل تاثیرگذار بر تغییر اقلیم منجر به تغییر دما، بارندگی و دیگر پارامترهای اقلیمی می شود. تبخیر-تعرق یکی از متغیرهای مهم هواشناسی می باشد که تحت تاثیر مشخصه های گیاهی، خاک و پارامترهای هواشناسی از قبیل دما، رطوبت و تشعشع قرار می گیرد و در واقع ایجادکننده ارتباط ما بین المان های مهم کره زمین و اتمسفر محسوب می شود، از این رو همواره تحت تاثیر تغییر اقلیم قرار خواهد گرفت. علاوه بر این تبخیر-تعرق یکی از مهمترین پارامترهایی است که عملکرد محصولات را تحت تاثیر قرار می دهد. از این رو در این مطالعه به بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر تبخیر-تعرق و عملکرد گندم دیم شهرستان اهر در دوره (۲۰۴۵-۲۰۱۶) با استفاده از مدل گردش عمومی جو HadCM۳ تحت سناریو انتشار A۲ پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که تغییر تبخیر-تعرق در اثر تغییر اقلیم افزایشی است و میزان تغییرات ۴۸/۱۸ میلی متر در سال بدست آمد که ۴۷/۱ درصد متوسط سالانه ۲۰۱۵-۱۹۸۶ می باشد. در مورد عملکرد محصول نیز متوسط میزان عملکرد شبیه سازی شده برای دوره (۲۰۴۵-۲۰۱۶) در مقایسه با حالت مشاهداتی و شبیه سازی شده برای دوره پایه افزایشی است که براساس تغییر متغیرهای آب و هوایی متوسط عملکرد در دوره پایه از ۹۵۴/۰ به میزان ۹۹۹/۰ تن در هکتار در دوره آتی افزایش یافت. تنها عاملی که تاثیر منفی بر افزایش عملکرد دارد افزایش قدرت تبخیر جو ناشی از افزایش دما است که با کاهش میزان آب در دسترس گیاه روی عملکرد تاثیر منفی بگذارد. از این رو برای کاهش تبخیر استفاده از خاک پوش های مصنوعی مثل پشم شیشه و لایه های پلاستیکی و خاک پوش های طبیعی مانند کلش و لاش برگ توصیه می شود.

تبخیر-تعرق, تغییر اقلیم, شبیه سازی عملکرد, مدل آکواکراپ