محمد کبارفرد - دانشجوی دکتری سازه های آبی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
رامین فضل اولی - گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
مهدی ضرغامی - استاد و عضو هیات علمی دانشکده عمران دانشگاه تبریز
ابوالفضل اکبرپور - دانشیار گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

با توجه به پیچیدگی های موجود در محیط های شهری، در سال های اخیر ریسک سیلاب در حوضه های شهری نسبت به حوضه های غیرشهری افزایش یافته است. سیل گرفتگی در مناطق شهری موجب وارد شدن خسارات زیادی به ساختمان ها و دیگر زیرساخت­های شهری و کندشدن و یا توقف کامل سیستم های ترافیکی شده است. در این مقاله به مدیریت سیلاب شهری با هدف کاهش آب­گرفتگی با به­کارگیری روش های تکنیک توسعه کم­اثر همچون روسازی متخلخل و ترانشه های نفوذ پرداخته شده است. برای این­منظور با استفاده از نرم­افزار EPA-SWMM۵ شبکه جمع آوری آب های سطحی محدوده­ای از منطقه ۲ شهرداری کلانشهر تبریز مورد ارزیابی قرار گرفت و با چهار رخداد به­هنگام مدل شبیه­سازی، صحت سنجی و واسنجی شد. شبکه جمع آوری آب های سطحی در سه سناریو بر اساس به­کارگیری نوع LID۶ توسط مدل نهایی از لحاظ ظرفیت هیدرولیکی انهار و کاهش دبی اوج رواناب خروجی سیل بررسی شد. نتایج نشان داد که اکثر قسمت­های شبکه شهری در سیلاب با دوره های بازگشت ۲، ۵ و ۱۰ ساله، ظرفیت لازم زهکشی رواناب را نداشته است و به ترتیب ۲۸، ۴۵ و ۴۸ درصد از طول شبکه موجود دچار شرایط بحرانی و آب گرفتگی شده است. همچنین روش توسعه کم­اثر ترانشه نفوذ نسبت به روسازی متخلخل برای سیلاب با دوره های بازگشت ۲، ۵ و ۱۰ ساله، در شرایط یکسان در حدود ۸ الی ۱۰ درصد، عملکرد بهتری را در کاهش دبی اوج رواناب خروجی از حوضه و کاهش خطر سیلاب در عین افزایش نفوذ به آب های زیرزمینی نشان داده است که به عنوان بهترین و کاراترین راه­کار مدیریتی ۷(BMP) برای محدوده مورد مطالعه، شناسایی شد.

بهترین راهکار مدیریتی (BMP), روش توسعه کم اثر (LID), سیلاب شهری, مدیریت سیلاب