زهرا شاهی - مهندسی علوم آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فسا، فسا، ایران
علی شعبانی - گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فسا، فسا، ایران
محسن زارعی ورزنه - گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فسا، فسا، ایران
علیرضا سپاسخواه - گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

در کشت دیم، کاهش هدر رفت رطوبت خاک از مهم ترین عوامل موفقیت محسوب می گردد. در تحقیق حاضر، به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف سنگریزه و بافت خاک بر میزان رطوبت خاک فاقد پوشش، آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی با ۱۲ تیمار و ۳ تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه نوع بافت خاک لومی شنی، لومی و سیلتی رسی حاوی صفر، ۱۰، ۲۰ و ۳۰ درصد حجمی سنگریزه بودند. نتایج نشان داد که هر دو عامل بافت و سنگریزه تاثیر آماری معنی داری بر مقدار آب موجود در خاک دارند. بطوریکه بیشترین میزان درصد کاهش آب خاک در خاک سیلتی رسی با ۲۰ درصد حجمی سنگریزه (۴/۹۹ درصد) و کمترین میزان آن در خاک لومی با ۱۰ درصد حجمی سنگریزه (۱/۸۸ درصد) اتفاق افتاد. بررسی اثر بر هم کنش بین بافت و درصد سنگریزه نیز، تنها بر تبخیر تجمعی از سطح خاک معنی دار بود. بطوریکه افزایش حجم سنگریزه باعث کاهش درصد حجمی خاک و در نتیجه کاهش آب موجود در خاک و تبخیر گردید. بنابراین جمع آوری سنگریزه های مزرعه و استفاده از آن ها به عنوان خاکپوش و یا کشت در مناطقی که سنگریزه-های کمتری وجود دارد، کمک شایانی به حفظ رطوبت خاک در کشت دیم خواهد کرد.

بافت خاک, تبخیر, خاک بدون پوشش, سنگریزه