نادر نادری - بخش تحقیقات فنی و مهندسی- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی شاهرود-سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی- شاهرود

راهکار اصلی در زمینه استفاده صحیح از آب در بخش کشاورزی، کاهش تلفات آب آبیاری و افزایش بازده آبیاری است. بنابراین برای بهبود روش های آبیاری و بالا بردن بازده آنها، ارزیابی سیستم های آبیاری موجود ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق بازده آبیاری سطحی و بهره وری مصرف آب در مزارع چغندرقند و سیب زمینی شاهرود طی سال های ۱۳۸۸و ۱۳۸۹ تعیین گردید. برای این منظور ۶ مزرعه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. در هر ارزیابی حجم جریان ورودی، رواناب خروجی، رطوبت خاک قبل و بعد از آبیاری، عمق توسعه ریشه و عملکرد، اندازه گیری و براساس آنها مقادیر بازده کاربردآب و کفایت آبیاری و بهره وری آب در هر یک از مزارع تعیین گردید. بازده آبیاری در هر مزرعه درسه نوبت (اوایل، اواسط و اواخر فصل زراعی) تعیین شده است. نتایج نشان داد که بیشترین تلفات آب در آبیاری اول وجود داشت. متوسط مقادیر بازده کاربرد آب برای این مزارع به ترتیب برابر ۱/۳۴ و ۳/۳۱ درصد برآورد شده است. براساس مقادیر به دست آمده از این تحقیق، قسمت عمده تلفات به صورت نفوذعمقی بوده است.انتخاب زمان شروع آبیاری و مقدار آب آبیاری براساس حقابه نه بر اساس نیاز آبی گیاه، بی توجهی به خصوصیات خاک و شیب زمین در انتخاب عمق و طول جویچه هاو کم بودن دبی ورودی به جویچه ها سبب افزایش تلفات آب در مزارع شده است. بر اساس نتایج حاصله متوسط مقدار شاخص بهره وری آب این محصولات به ترتیب برابر ۲۰/۴ و ۰۳/۲ کیلوگرم بر متر مکعب اندازه گیری گردید. مدیریت خوب کشاورز در زمینه تامین نیاز آبی مزرعه و داشتن اطلاعات علمی و تجربی خوب وی از عوامل اصلی افزایش بهره وری آب در این مزارع بوده است.

آبیاری جویچه ای, بازده کاربرد, آب مصرفی, بهره وری آب