علی دهقانی - دانش ‏آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
سمیه امیرتیموری - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
محمدرضا زارع مهرجردی - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

آب یکی از عوامل محدودکننده توسعه اقتصاد کشاورزی کشور است و نحوه صحیح تخصیص این نهاده در بین فعالیت های مختلف کشاورزی جهت بهبود کارایی و اثربخشی آن، از اهداف اصلی سیاستگذاران بخش کشاورزی به شمار می آید. بهره وری اقتصادی آب محصولات کشاورزی می تواند معیار مناسبی جهت شناسایی سیاست مناسب تخصیص آب برای هر منطقه، محسوب شود. از این رو هدف این پژوهش، بررسی تاثیر سیاست های افزایش قیمت آب آبیاری (از طریق افزایش هزینه استحصال) و کاهش آب در دسترس (از طریق مسدود کردن چاه های غیرمجاز و نصب کنتور بر چاه های کشاورزی) بر شاخص بهره وری اقتصادی آب محصولات عمده زراعی بخش شهداد واقع در شهرستان کرمان است. آمار و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از نمونه گیری تصادفی و توزیع پرسشنامه بین ۱۰۶ نفر از زارعین بخش شهداد، جمع آوری شد. جهت بررسی آثار سیاست های مدیریت منابع آب، از مدل PMP و برای محاسبه بهره وری اقتصادی آب محصولات کشاورزی از شاخص NPBD، استفاده شد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص NPBD نشان داد که در بین محصولات منتخب، محصول سیر بیشترین بهره وری اقتصادی آب را به میزان ۱۰۰۲۵ ریال بر مترمکعب، دارا می باشد. همچنین سیاست کاهش آب در دسترس، کمترین تاثیر را بر شاخص بهره وری اقتصادی آب محصول سیر، به میزان ۶۴/۱۸ درصد داشت. علاوه بر این، سیاست مذکور کمترین ضرر اقتصادی را به زراعت کاران منطقه تحمیل می کند. در این راستا پیشنهاد می شود که قبل از اعمال سیاست های افزایش قیمت آب آبیاری و کاهش آب در دسترس، به آثار این سیاست ها بر بهروه وری آب محصولات زراعی منطقه، توجه شود.

آب آبیاری, بخش شهداد, برنامه ریزی ریاضی مثبت, بهره وری آب, کرمان