پروین ذولفقاری - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده آب و خاک، دانشتگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مهدی ذاکری نیا - دانشیار دانشکده آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حسین کاظمی - دانشیار دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

استفاده ی مفید از منابع آب نامتعارف برای کشاورزی پایدار با در نظر گرفتن مجموعه ی اثرات زیست محیطی و بازده اقتصادی فرآیندی است چند معیاره که تصمیم گیری در مورد آن، بر اساس ارزش هریک از معیارها صورت می پذیرد. در این پژوهش پس از گردآوری منابع مرتبط و استخراج معیارهای تصمیم گیری در رابطه با استفاده از پساب در کشاورزی، ساختار سلسله مراتبی بر مبنای دو عامل فنی- اقتصادی و زیست محیطی تهیه و با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی در محیط نرم افزار GIS، امکان سنجی استفاده از پساب برای کشت ۱۰ گیاه زراعی رایج در استان گلستان انجام شد. معیارهای فراهمی آب آبیاری، فاصله فنی- اقتصادی از خروجی تصفیه خانه و مطلوبیت اراضی برای کشت گونه از زیر معیارهای فنی- اقتصادی و کیفیت آب آبیاری، خاک، گیاه و آسیب پذیری آبخوان از معیارهای زیست محیطی این ساختار هستند. همچنین پارامترهای شیب، توپوگرافی، کاربری اراضی، عمق خاک و فاصله ی مجاز فنی به عنوان عوامل محدود کننده در نظر گرفته شد. معیارهای تصمیم گیری و عوامل ایجاد محدودیت بر اساس مطالعات صورت گرفته در زمینه استفاده از پساب در کشاورزی در نظر گرفته شده و بر اساس نظرات کارشناسان تعیین ارزش و آنالیز حساسیت گردید. نتایج این امکان سنجی که با استفاده از داده های مرتبط با تصفیه خانه فاضلاب کردکوی نشان داد، علی رغم پایین بودن میزان مطلوبیت کشت تمامی گیاهان به دلیل عدم مطلوبیت پارامتر هایی چون نیترات، آلودگی میکروبی و آسیب پذیری آبخوان که دارای بالاترین میزان حساسیت و وزن نسبی بودند، دو گیاه پنبه و کلزا از بین ۱۰ گیاه رایج زراعی در منطقه، بالاترین مطلوبیت کشت با پساب را در منطقه ی تحت پوشش تصفیه خانه کسب کردند.

آب نامتعارف, پساب, تحلیل سلسله مراتبی, GIS