عباس حاجی پور - گروه مهندسی سیستم های کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسین بابازاده - گروه مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
نجمه یزدانپناه - گروه آموزشی مهندسی آب دانشگاه آزاد واحد کرمان
ابراهیم پذیرا - گروه علوم خاک، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران

محدودیت منابع آب در بخش کشاورزی، لزوم استفاده از روش های کم آبیاری و موثر را نمایان می سازد. از طرف دیگر، کم آبیاری به عنوان یک عامل محدود کننده، رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد. لذا در این پژوهش، جهت مشخص نمودن اثر کم آبیاری تنظیم شده و آبیاری ناقص ریشه بر عملکرد و اجزای عملکرد خیار، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۶ در شهرستان جیرفت اجرا شد. در این تحقیق، پنج تیمار آبی شامل آبیاری کامل، کم آبیاری تنظیم شده و آبیاری ناقص ریشه در دو سطح ۷۵ و ۵۵ درصد آبیاری کامل مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اعمال کم آبیاری سبب کاهش ۹/۱۵ تا ۴/۳۱ درصدی میزان آب مصرفی شد. بیشترین عملکرد محصول (۶/۲۵۷ تن در هکتار) در تیمار آبیاری کامل بهدست آمد. عملکرد در سطح ۷۵ درصد اعمال شده در آبیاری ناقص ریشه ۹/۲۴۸ تن در هکتار بهدست آمد که اختلاف معنی داری با آبیاری کامل نداشت. همچنین، بیشترین بهره وری آب با میانگین ۴/۵۶ کیلوگرم بر متر مکعب، مربوط به سطح ۷۵ درصد اعمال شده در آبیاری ناقص ریشه بود. این در حالی بود که عملکرد سطح ۷۵ درصد اعمال شده در کم آبیاری تنظیم شده به رغم مصرف آب یکسان با آبیاری ناقص ریشه در همان سطح، ۴/۱۳ درصد کاهش یافت. لذا، سطح ۷۵ درصد اعمال شده در آبیاری ناقص ریشه ضمن ممانعت از کاهش معنی دار عملکرد و صرفه جویی ۲۵ درصدی آب، افزایش ۹/۱۲ درصدی بهره وری آب را نیز به همراه داشت که می توان آن را به عنوان تیمار برتر و راهکار مناسب برای مقابله با بحران آب و افزایش بازده آبیاری در کشت خیار گلخانه ای در منطقه جیرفت توصیه نمود.

تنش رطوبتی, جیرفت, شاخص سطح برگ, کم آبیاری تنظیم شده, بهره وری آب