زینب عنافجه - دانش آموخته دکتری اگرواکولوژی (بوم شناسی زراعی) دانشگاه فردوسی مشهد
محمد بنایان اول - استاد گروه آموزشی اگروتکنولوژی دانشکده کشاورزی
پرویز رضوانی مقدم - استاد، گروه اگروتکنولوژی - دانشکده کشاورزی - دانشگاه فردوسی مشهد
بهرام اندرزیان - دانشیار بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه گندم، شرایط بحرانی کمبود آب در نظامهای تولید و عدم بررسی ردپای آب گندم در خوزستان، در این مطالعه ردپای آب سبز، آبی و خاکستری محصول استراتژیک گندم برآورد گردید. مناطق مورد مطالعه شامل: شهرهای اهواز، دزفول، شوشتر، بهبهان، ایذه و خرمشهر میباشند. ردپای آب کل گندم از مجموع ردپای آب سبز، آب آبی و آب خاکستری به دست آمد، سپس رابطه ردپای آب گندم با عملکرد واقعی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بین مناطق مورد مطالعه خرمشهر به مقدار آب بیشتری (۱۷۰۴ متر مکعب بر تن) جهت تولید محصول نیاز دارد و پس از آن اهواز (۱۲۲۸ متر مکعب بر تن)، بهبهان (۱۱۶۰ متر مکعب بر تن)، ایذه (۱۰۱۲ متر مکعب بر تن)، دزفول (۹۵۹ متر مکعب بر تن) و شوشتر (۹۱۵ متر مکعب بر تن) در رتبههای بعدی قرار دارند. از نظر ردپای آب سبز، ایذه برای تولید ۱ تن محصول گندم، به ۷۷۸ متر مکعب آب سبز نیاز دارد و پس از آن، خرمشهر در رتبه دوم با ۴۵۸ متر مکعب آب سبز قرار دارد. این در حالی است که ایذه کم ترین میزان ردپای آب آبی را داراست و پهنهبندی استان خوزستان از نظر این جزء از ردپای آب گندم نشان میدهد که ردپای آب آبی در نیمه جنوبی استان بیشتر از نیمه شمالی میباشد. ردپای آب خاکستری نیز از روند مشابه آب آبی پیروی میکند. چنانچه شهرستان شوشتر با بیشترین عملکرد در واحد سطح کمترین ردپای آب را دارد، و خرمشهر کمترین عملکرد گندم و بیشترین ردپای آب را در بین سایر شهرستانهای مورد مطالعه داراست.

پهنهبندی, ردپای آب, عملکرد گندم