سیده فاطمه هاشمی - دانشجوی دکتری، مهندسی آب دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
علی شاهنظری - استاد دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمود رایینی - استاد دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمدرضا شهبازبگیان - استادیار گروه آمایش سرزمین و برنامه ریزی جغرافیایی دانشگاه تربیت مدرس
یان فرانکلین - دانشیار مرکز مدیریت منابع آب، دانشگاه مکگیل کانادا.

بکارگیری استراتژیهای مدیریت یکپارچه منابع آب و خاک در مدلهای سیستم پویا مستلزم در نظر گرفتن فرایندهای فیزیکی همراه با بازخوردهای اقتصادی، اجتماعی، کشاورزی و هیدرولوژیکی میباشد. از همینرو روش مطلوب برای دستیابی به بهترین حالت از هر دو دنیای مدل، تلفیق آنهاست که بتوان تبادل دادهها را بین مدلهای مختلف فراهم آورده و رفتار پیچیده ناشی از برهمکنشهای مختلف را تحت پوشش قرار داد. لذا در این تحقیق بهمنظور تخصیص منابع آب و برآورد عملکرد محصولات شبکه آبیاری و زهکشی تجن، مدل سیستم پویایی VENSIM و مدل رشد گیاهی WOFOST با استفاده از رویکرد کدنویسی توسعه و مدل تلفیقی PySD-PCSE ایجاد شد. بر همین اساس ابتدا مدلهای VENSIM و WOFOST در بازه زمانی روزانه برای سال ۱۳۹۴ ساخته و کالیبره شد و با توجه به فرامین کدنویسی به زبان پایتون برگردانده شد و مرحله تلفیق دو مدل انجام پذیرفت. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که بیلان منابع آب برای تامین مصارف کشاورزی کافی نبوده و از ۱۵۵ میلیون متر مکعب، تنها تقریبا ۸۱ میلیون متر مکعب آن تامین شده است که باقی به شکل تامین نشده باقی میماند، بهطوریکه میزان کمبود سیاهریشه، مرکبات، شالی، جالیز، ذرت دانهای، حبوبات، دانههای روغنی و گندم به ترتیب ۵۲، ۲۵، ۳۰، ۲، ۲/۱، ۰۵/۰، ۱ و ۵۲/۱ میلیون مترمکعب برآورد شده است که بر میزان عملکرد محصولات بسیار موثر است. همچنین با توجه به اندک بودن پتانسیل منابع آب موجود در شبکه، عملکرد محاسبه شده برای محصولاتی نظیر ذرت دانهای، گندم و دانههای روغنی با عملکرد واقعی محصولات تفاوت قابل ملاحظهای دارد. همچنین از آنجایی که پتانسیل منابع آب موجود شبکه آبیاری و زهکشی تجن برای تامین مصارف کشاورزی آن کافی نبوده، تامینی برای جالیز در تمام مناطق و دانههای روغنی، گندم، ذرت دانهای و حبوبات نیز در برخی از مناطق، صورت نگرفته است. همچنین به منظور برآورد بهترین تابع عملکرد ضریب تبیین نمودارهای مختلف رسم شده مقایسه و نتایج این مقایسه نشان داد که تمامی این توابع از نوع درجه دوم و منطبق بر رابطه دورنبوس و کاسام میباشند.

تابع عملکرد, کدنویسی پایتون, بازخورد, مدل پویایی سیستم, مدل رشد گیاهی