محمدریاض رئیسی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
محمد علی محمودی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان. زاهدان. ایران.
عبدالعلی اویسی کهخا - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان. زاهدان. ایران.

داستان همنوایی شبانه ارکستر چوب­ها اثر رضا قاسمی یکی از شاخص­ترین داستان­های پسامدرن ادبیات فارسی است. این داستان زندگی گروهی از مهاجران و تبعیدی­های ایرانی ساکن فرانسه را روایت می­کند که هنوز هم گرفتار مشکلات ناشی از فرهنگ و اعتقادات اولیه خود هستند. نظریه­ی آشوب که یکی از نظریه­های شناخته شده و پرکاربرد در علوم فیزیک و هواشناسی است در این داستان تجلی پیدا کرده است. ازآنجا که این داستان پسامدرن، حالت فراداستان دارد، نویسنده/راوی به طور آگاهانه به نظریه­­ی آشوب و به خصوص ویژگی بال پروانه ای آن اشاره می کند. این پژوهـش، پس از معرفی و بیان شاخص­ترین ویژگی­های نظریه­ی آشوب، برمبنای این نظریه به خوانش داستان همنوایی شبانه ارکستر چوب­ها می­پردازد و با روش توصیفی­­­­-­ ­­­­تحلیلی به بررسی تاثیر نظریه­ی آشوب در تقویت سویه­های پسامدرن این داستان و زندگی و سرنوشت شخصیت­ها می­پردازد و در پی آن است که نشان دهد چگونه تجلی یک نظریه­ی علمی در داستان، به تقویت سویه­های پسامدرن آن می­انجامد. نظریه­ی آشوب در علوم مختلف کاربرد دارد و از رویدادهای غیرخطی و فرآیندهای مبتنی بر عدم قطعیت سخن می گوید. تجلی نظریه­ی آشوب در این داستان آن را از سایر داستان­ها متمایز کرده است. بر اساس این نظریه، پدیده ها و رویدادهای پیچیده و آشفته، حاصل علل متعدد هستند و به­طور مداوم بر یکدیگر تاثیر می گذارند. این نوع پدیده­ها به شرایط اولیه خود بسیار حساس واجزای مختلف آن­ها مبتنی بر اثر بال پروانه ای، خود همانندی، سازمان دهی پویا و جاذب های غریب است که در مجموع گونه ای از نظم در بی نظمی یا وضعیتی شبه­آشفته را به نمایش می گذارند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که نظریه­ی آشوب با گزاره های آشفته­ساز و آشنایی­زدا، سویه های پسامدرن داستان را برجسته تر کرده و در عین هماهنگی ساخت و محتوا، آشفتگی شخصیت ها را توجیه می کند. نظریه­ی آشوب، زندگی و سرنوشت درهم تنیده و پیچیده ی شخصیت ها را به شیوه ای پسامدرن تشریح می­کند و تاثیر متغیرهای کوچک را در حوادث بزرگ و سرنوشت شخصیت­ها نشان می­دهد.

همنوایی شبانه ارکستر چوب ها, رضا قاسمی, نظریه آشوب, داستان پسامدرن, اثر بال پروانه ای