رسول عباسی تقی دیزج - استادیار جامعه شناسی گروه تاریخ و جامعه شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

هدف این پژوهش، تبیین جامعه شناختی عوامل موثر بر وقوع جرائم خشونت آمیز در سطح کلان است. در این راستا، با طرح نظریه تلفیقی، شناخت سازوکار علی وقوع نتیجه مدنظر قرار گرفت. روش مطالعه، رویکرد تطبیقی کیفی بود و از رهیافت منطق فازی استفاده شد. نتایج شرایط لازم و کافی منفرد وقوع نتیجه در مجموع موارد مثبت نشان دادند شروط حاکمیت قانون، فرصت شغلی، برابری اقتصادی و کارآیی دولت به تنهایی شروط کافی وقوع نتیجه اند. غیاب دو شرط برابری اقتصادی و فرصت شغلی بین مجموعه موارد منفی نیز نشان دهنده اهمیت نظری و تجربی این دو شرط در تبیین خشونت در سطح کلان است. در علیت عطفی و ترکیبی، معادله نهایی پژوهش حاضر نشان داد ترکیب شروط برابری اقتصادی، سرمایه رابطه ای، مردم سالاری، پاسخگویی دولت، کارآیی دولت، حاکمیت قانون و فرصت فرهنگی، قدرت تبیینی بالایی درباره وقوع نتیجه مدنظر دارند و این ادعا در تبیین نتیجه در هر دو مجموعه موارد مثبت و منفی (یعنی کشورهایی که میزان خشونت در آنها کم است و کشورهایی که میزان خشونت در آنها زیاد است) صدق می کند. نکته مهم آن است که برابری اقتصادی لزوما در همه موارد با نتیجه همراه نیست. چه بسا با تنظیم ساختاری کارا، نابرابری اقتصادی لزوما ایجادکننده جرائم خشونت آمیز نباشد؛ بنابراین، نتیجه تا حد زیادی با داشتن مجموعه دلایل زمینه مند، به ترکیب عوامل بستگی دارد.

خشونت, فرصت های متوازن, کیفیت حاکمیت, قواعد اجتماعی, منطق فازی