احسان اسلامیان - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
عباسعلی ناصریان - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
رضا ولی زاده - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا وکیلی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

زمینه مطالعاتی: سبوس گندم یک ماده خوراکی دارای فیبر با قابلیت هضم بالا، خوشخوراک و پرکاربرد در تغذیه نشخوارکنندگان است. هدف: آزمایش در دو مرحله انجام شد که در مرحله اول ارزش غذایی و ترکیب شیمیایی سبوس گندم تولیدی کارخانجات مختلف تولید آرد استان خراسان رضوی در دو فصل تابستان و زمستان با استفاده از روش های رایج آزمایشگاهی مقایسه شد و در مرحله دوم اثر جایگزینی سطوح مختلف نمونه های تابستانه با جودرکنسانتره مخلوط بزهای شیری نژاد سانن مورد مطالعه قرار گرفت. روش کار: ترکیب شیمیایی، پارامترهای تولید گاز و فاکتورهای تخمین زده شده از تولید گاز در انواع سبوس گندم تهیه شده از ۸  کارخانه تولید آرد استان خراسان رضوی در قالب طرح فاکتوریل ۲×۸  با پایه کاملا تصادفی تعیین شد. سپس تغییرات وزن بدن، تولید شیر و ترکیبات شیر بزهای شیری سانن در اثر جایگزینی سطوح مختلف سبوس های گندم تولیدی در فصل تابستان بجای دانه جو در کنسانتره حیوانات مورد آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی بررسی گردید. نتایج: کلیه ترکیبات شیمیایی مربوط به انواع سبوس، در بین کارخانجات مختلف (به غیر از چربی خام: CF) متفاوت بود (۰۰۰۱/۰P<). اثر فصل برای درصد ماده آلی، چربی خام و خاکستر در سطح ۵ درصد دارای اثر معنی دار نبود، هر چند که درصد ماده خشک، NDF، ADF و CP در نمونه های تابستان، بیشتر از زمستان بود (۰۰۰۱/۰P<). جایگزینی دانه جو موجود در کنسانتره، با سبوس گندم تابستانه حتی تا سطح ۵۰ درصد، منجر به بروز تفاوت معنی دار بین میانگین وزن بدن، تولید شیر و ترکیبات شیر نشد. نتیجه گیری نهایی: نمونه های سبوس گندم تهیه شده از کارخانجات مختلف تولید آرد استان خراسان رضوی در دو فصل تابستان و زمستان دارای ارزش غذایی متفاوتی بودند و جایگزینی سبوس گندم تابستانه بجای دانه جو در کنستانتره جیره بزهای شیری سانن (حتی تاسطح ۵۰ درصد)، بر روی وزن بدن، میزان تولید شیر و ترکیب شیر تاثیری نداشت. 

سبوس گندم, فصل, تولید گاز, ترکیب شیمیایی, بز سانن, وزن بدن, تولید شیر, ترکیب شیر