جمال سیف دواتی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی
طاهر یلچی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی
رضا سیدشریفی - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی
حسین عبدی بنمار - گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی

زمینهمطالعاتی: هزینه انکوباتور گردان اندازه گیری آزمون گاز به همراه سرنگ های شیشه ای بالا بوده و امکان نصب و راه اندازی آن از جمله حساس و شکننده بودن سرنگ ها دارای مشکلات عمده ای است به نظر می رسد، که انجام روش آزمون تولید گاز با استفاده از سرنگ های پلاستیکی مدرج و بن ماری کم هزینه و راه اندازی آن آسان باشد. هدف: این پژوهش به منظور ارزیابی استفاده از سرنگ های پلاستیکی به جای سرنگ های شیشه­ای در روش تولید گاز برای ارزیابی برخی از مواد خوراکی انجام شد. روش کار: مواد خوراکی شامل علوفه یونجه، علوفه چچم، دانه جو، دانه ذرت، کنجاله سویا و کنجاله کلزا بود. از سرنگ های شیشه ای و دو نوع از سرنگ های پلاستیکی شامل نوع اول و دوم (به ترتیب با کیفیت بالا و متوسط) استفاده شد. فراسنجه های تولید گاز با استفاده از مدل های رایج تعیین شده و داده های حاصل در قالب طرح کاملا تصادفی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: نتایج مربوط به حجم خالص گاز تولید شده از مواد خوراکی (به جز دانه جو) در ساعت ۶ اندازه گیری بین سرنگ های شیشه ای و پلاستیکی نوع اول تفاوت معنی داری را نشان نداد. در ساعت ۲۴ تفاوت معنی داری بین سرنگ های شیشه ای و پلاستیکی از نظر حجم گاز تولید شده به جز دانه ذرت و کنجاله کلزا وجود داشت. بین سرنگ های شیشه ای و پلاستیکی نوع اول و دوم از نظر پتانسیل تولید گاز برای همه مواد خوراکی به جز کنجاله کلزا تفاوت معنی داری وجود داشت. انرژی قابل متابولیسم، اسیدهای چرب کوتاه زنجیر و قابلیت هضم ماده آلی برآورد شده از مواد خوراکی مختلف نشان داد که بین سرنگ های شیشه ای و پلاستیکی نوع اول فقط برای دانه ذرت و کنجاله کلزا تفاوت معنی داری وجود نداشت. ضرایب همبستگی بالایی (۹۸/۰ - ۹۰/۰ = r) بین نتایج حاصل از سرنگ های شیشه ای با سرنگ های پلاستیکی نوع اول مشاهده شد.  نتیجه گیری نهایی: عدم معنی داری نتایج در برخی از مواد خوراکی و وجود ضرایب همبستگی بالا بین نتایج حاصل از سرنگ ها نشان می دهد که امکان جایگزینی سرنگ های پلاستیکی با کیفیت بالا به جای سرنگ های شیشه ای وجود دارد.

آزمون تولید گاز, سرنگ پلاستیکی, فراسنجه های تولید گاز, مواد خوراکی