نسرین حسنی داش تپه - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
مرضیه ابراهیمی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
بابک قاسمی پناهی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
غلامعلی مقدم - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
سید عباس رافت - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

زمینه مطالعاتی به منظور بهبود بازده تولید مثلی، نخست باید اطلاعات جامعی از دامداری ها در دست داشت. پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد تولید­مثلی میش­های قزل در تعدادی از گوسفندداری های موجود در استان های آذربایجان شرقی و غربی انجام شد. روش کار: پس از طراحی پرسشنامه­ها، ۳۰ گله گوسفند نژاد قزل از مناطق مختلف استان آذربایجان­شرقی و استان آذربایجان­غربی (۱۵ گله در هر استان) به صورت تصادفی انتخاب شدند. سپس دامداران منطقه با استفاده از پرسشنامه مصاحبه شدند و اطلاعات مربوط به عملکرد تولید مثلی جمع آوری شد. نتایج پرسشنامه ها به صورت درصد (برای داده های طبقه بندی شده) و میانگین ±انحراف معیار (برای سایر داده ها) گزارش شدند. نتایج: بر اساس نتایج این پژوهش ۸۷ درصد سامانه های پرورش در دو استان روستایی بودند. متوسط شاخص های تولید مثلی در دو استان عبارت بود از: ۷۹ درصد نرخ آبستنی، ۶۵ درصد نرخ بره زایی، ۲۴ درصد چندقلو زایی، ۲۰ درصد استفاده از همزمان­سازی فحلی و ۱۷ ماهگی سن اولین جفت گیری میش ها. بر اساس نتایج، همبستگی منفی (۰۵/۰p <) بین سامانه پرورش و اندازه گله (با افزایش تعداد دام سامانه پرورش به سمت سامانه عشایری سوق پیدا کرده است) و بین اندازه گله و استفاده از همزمان­سازی فحلی وجود داشت که به معنای این است که در گله­های بزرگ تر سامانه پرورش به سمت سامانه عشایری سوق یافته است و در این نوع سامانه علاقه کمتری به استفاده از روش­های نوین همزمان­سازی فحلی وجود داشت. نتیجه گیری نهایی: نتایج کلی پژوهش حاضرعملکرد پایین تولید­مثلی در گله های گوسفند قزل استان آذربایجان­شرقی و غربی را نشان داد که ممکن است به علت استفاده کم از روش های همزمان­سازی فحلی و مدیریت ضعیف باشد. بنابراین به نظر می رسد با اطلاع رسانی در مورد روش های نوین همزمان سازی فحلی به گوسفندداران و بالا بردن سطح دانش آنها در این زمینه به همراه آموزش جیره نویسی و مدیریت دام هایی که همزمان سازی فحلی شده اند، بتوان بهبود عملکرد تولید­مثلی و سودآوری بالاتر را در سطح منطقه ایجاد کرد.

آذربایجان شرقی, آذربایجان غربی, پرسشنامه, گوسفند قزل, عملکرد تولید مثلی, همزمان سازی فحلی