عبدالرسول خیراندیش - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز
مریم شیپری - دانشجوی دکتری رشته تاریخ گرایش ایران دوره اسلامی دانشگاه شیراز

در قرن نوزدهم میلادی اختراع کشتی های بخار که توناژ بالاتری داشتند و همچنین افتتاح کانال سوئز که جایگزین راه جنوب افریقا شد، تغییرات مهمی در تجارت ایجاد کرد. بنادر ایران در جنوب که از طریق خلیج فارس به آب های آزاد دسترسی دارند نیز از این تحول بهره مند شدند. این تحقیق درصدد است تاثیر کانال سوئز را به­طور غیرمستقیم و براساس افزایش رفت­وآمد کشتی های بخار به بنادر ایران مورد بررسی قرار دهد. بهترین راه نشان­­دادن این تغییر بررسی آماری تعداد و توناژ کشتی های بخار است که به خلیج فارس آمده اند. مطالعه موردی این تحقیق متمرکز بر چهار بندر بوشهر، لنگه، بندر عباس و خرمشهر است. این تحقیق براساس روش کتابخانه­ای و کیلیومتریک تهیه شده و در دو مرحله تنظیم شده است. نخست طرحی جهانی از تجارت میان شرق و غرب ارائه می شود سپس نقش کانال سوئز در افزایش تعداد و توناژ کشتی های بخار وارد­شده به بنادر خلیج فارس در مقایسه با کشتی های بادبانی به تفکیک و سپس در قیاس با هم مورد بررسی قرار می گیرند. قواعد کیلیومتریک این تحقیق نیز در بخش پی­نوشت منعکس شده است.

کشتی بخار, راه ابریشم, برزخ سوئز, کانال سوئز, خلیج فارس