سعید دقیقی - دانشجوی دکترا ی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
علی تهرانی فر - دانشیار گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد
غلامحسین داوری نژاد - دانشیار گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد
علی نخعی - مربی مرکز تربیت معلم باهنر بیرجند
مهدی جهانی - استاد یار گروه زراعت ، دانشگاه بیرجند
سعید ملک زاده شفارودی - استاد یار گروه بیو تکنولوژی و به نژادی دانشگاه فردوسی مشهد

عناب ( Ziziphus jujuba Mill.) از گیاهان بومی و اقتصادی ایران است که عمدتا در شهرستان بیرجند کشت می گردد. این گیاه، درختچه ای یا در ختی ، خزان دار ، با برگ های ساده و نظم متناوب ،دارای گل های دو جنس و میوه های شفت است. میکوریزا، رایج ترین هم زیستی بین قارچ ها و گیاهان آوندی است و انواع گوناگونی دارد. به علت تاثیر مثبت این نوع هم زیستی بر رویش ، عملکرد در شرایط تنش زا ، سازش و گسترش جغرافیایی گیاهان ، تاثیر دور آبیاری (تنش آبی) بر میزان میکوریزایی گیاه عناب در طی یک دوره ی رشد بررسی شد. این آزمایش در قالب فاکتوریل با طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی با سه فاکتور دور آبیاری ، اندازه ی گیاه و زمان در دو تکرار در شرایط مزرعه ای اجرا شد. نتایج بررسی ها نشان داد، میزان میکوریزایی با طولانی شدن دور آبیاری درختان ( تنش آبی بیشتر) افزایش می یابد. همچنین شدت میکوریزایی ریشه ها از اردیبهشت ماه تا مرداد ماه به مقدار معنی داری افزایش می یابد. بعلاوه میزان میکوریزایی با توسعه ی اندازه ی درختان ، افزایش نشان داد. با عنایت به این که هم زیستی اندومیکوریزایی عناب در شرایط تنش زای محیطی ، جذب آب و املاح را تسهیل می کند استفاده از فن آوری توسعه ی قارچ ها ی اندو میکوریزایی ، امکان گسترش رویشگاه های عناب به محیط های جدید تر را فراهم آورده و هم جهت با اصول توسعه ی پایدار خواهد بود.

میکوریزا, اندومیکوریزا, تنش آبی, عناب, .Ziziphus jujuba Mill