افروز تقی زاده قصاب - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، دانشگاه بوعلی سینا
آزاده صفادوست - استادیار گروه خاکشناسی، دانشگاه بوعلی سینا
محمدرضا مصدقی - دانشیار گروه خاکشناسی، دانشگاه صنعتی اصفهان

در بسیاری از کشورهای خشک و نیمه­خشک، جمعیت در حال ازدیاد و نیاز به افزایش تولید مواد غذایی مدیران را به در نظر گرفتن هرگونه منبع آب برای رشد و توسعه بیشتر مجبور می­کند. کیفیت آب آبیاری می­تواند ویژگی­های فیزیکی، شیمیای و بیولوژیکی خاک را تغییر دهد. در این پژوهش اثر بافت خاک، شوری و سدیمی بودن آب بر برخی ویژگی­های فیزیکی و مکانیکی خاک بررسی شد. دو خاک با بافت لوم­رسی و لوم­شنی با ۱۲ نوع آب با کیفیت متفاوت، ترکیبی از چهار سطح شوری (EC) شامل ۲/۰، ۱، ۶ و ۱۰ دسی­زیمنس بر متر و سه سطح سدیمی­بودن (نسبت جذب سدیم، SAR) شامل ۱، ۵ و ۱۲، برای پنج بار تر و خشک شدند. حدود پایایی و شاخص­های خمیرایی و تردی، رس قابل پراکنش و رطوبت بهینه در آزمون تراکم پروکتور اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایشی ویژگی­های اندازه­گیری شده را بطور معنی­داری تحت تاثیر قرار دادند که نشان­دهنده تاثیر آب بر ریزساختمان و در نتیجه بر ویژگی­های مکانیکی خاک می­باشد. تاثیر شوری و سدیمی بودن آب در خاک لوم­رسی بیشتر از خاک لوم­شنی مشاهده شد. در خاک لوم­شنی، به علت وجود رس کم، تغییرات معنی­داری در مورد حدود پایایی مشاهده نشد، در حالی که در خاک لوم­رسی این تغییرات بارز و مشخص بود. برای هر تیمار شوری، افزایش SAR آب سبب افزایش شاخص خمیرایی و کاهش شاخص تردی گردید، که هر دو از عوامل ایجاد کننده خاک­ورزی نامطلوب می­باشند. افزایش کلسیم در هر تیمار SAR، سبب کاهش میزان رس قابل پراکنش و افزایش رطوبت بهینه آزمون پروکتور گردید.

حدود پایایی, سدیمی شدن, کیفیت آب, ویژگی های فیزیکی خاک, نسبت جذب سدیم