سید فاطمه موسوی - دانشجوی دکتری فرهنگ و زبان های باستانی دانشگاه تهران

از دستاوردهای زبان شناسی شناختی کشف این حقیقت است که زبان ها اغلب برای ملموس کردن برخی مفاهیم انتزاعی از استعاره های مفهومی بهره می برند. استعاره های مفهومی به توضیح حوزه مقصد که حوزه ای انتزاعی است از طریق حوزه مبدا که حوزه ای ملموس است می پردازند. یعنی از طریق مقایسه حوزه انتزاعی مورد نظر با حوزه ای ملموس درک آن را برای شنوندگان راحت تر می کنند. در این پژوهش به تحلیل استعاره های مفهومی موجود در متنی کهن به زبان ختنی می پردازیم. زبان ختنی زبانی ایرانی و از شاخه ایرانی میانه شرقی است. این پژوهش به بررسی بیستمین فصل از کتاب زمبسته می پردازد که حاوی اشعار مهم و معتبر بودایی است. فصل بیستم این رساله متنی است از زبان بودا که برای اندرز و خطاب به شمن های بودایی سروده شده است. بنابراین هدف آن آموزش مفاهیم مهم و بسیار پیچیده آیین بودایی است و علت به کار رفتن استعاره های مفهومی متعدد در این متن نیز احتمالا همین موضوع است. این مطالعه اولا نشان می دهد که زبان ختنی نیز مانند دیگر زبان ها از چنین استعاره هایی بهره جسته است و در مرحله دوم درک بهتر آموزه های بودا در این فراز از متن زمبسته را میسر می کند.    

زبان شناسی شناختی, استعاره مفهومی, زبان ختنی, کتاب زمبسته, آموزه های بودا