نجمه یرمی - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان
ابوالفضل عزیزیان - استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان

آب از مهمترین منابع لازم برای توسعه کشاورزی پایدار در سراسر جهان است بطوریکه استفاده پایدار از آب آبیاری مقدم ترین مساله در کشاورزی در مناطق خشک محسوب می شود. بنابراین در شرایط کمبود آب تلاش برای معرفی سیاستها و روشهای صحیح مدیریتی به منظور افزایش راندمان آبیاری حائز اهمیت فوق العاده ای می باشد. استان یزد یکی از مناطق خشک یا به عبارتی فرا خشک در سطح کشور است. در میان محصولات باغی این استان، پسته بیشترین سطح زیر کشت (تقریبا ۵۱ درصد) را به خود اختصاص داده است. آب آبیاری باغات پسته از آب زیرزمینی تامین می شود که در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته و کیفیت آن نیز افت پیدا کرده است. در این شرایط مدیریت صحیح آبیاری در باغ برای برداشت محصول قابل قبول و پایدار اهمیت مضاعف می یابد. بنابراین در این مقاله به بررسی وضعیت آب و خاک و مدیریت آبیاری سه باغ پسته به عنوان نمونه و معرف شرایط حاکم بر تعدادی از باغات پسته استان یزد پرداخته شد. نتایج نشان داد، یکی از مشکلات عدیده باغهای پسته استان یزد عدم تناسب مقدار آب آبیاری در دسترس و سطح زیر کشت است که یا به دلیل کاهش منابع آبی، کشاورزان با آن مواجه شدهاند یا از همان ابتدای ایجاد باغ سطح زیر کشت را بیش از اندازه بزرگ انتخاب کردهاند. لذا، کاهش سطح زیر کشت غیر قابل اجتناب به نظر میرسد تا مدیریت بهتر بقیه باغ میسر شود. همچنین بر اساس نتایج تجزیه آب و خاک، مشخص شد که اصلاح سدیم تبادلی اضافی و تامین آبشویی کافی از موارد قابل توجه در این باغات می باشد.

اصلاح خاک، پسته، کشاورزی پایدار، مدیریت آبیاری، نیاز آبشوئی.