فرشاد صمدی - دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، رودهن، ایران
نسترن خاکپور - کارشناسی روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بجورد، بجنورد، ایران
مهنوش خاکپور - کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه غیرانتفاعی فردوس، مشهد، ایران

سواد سلامت را میتوان به صورت توانایی خواندن، درک کردن و عمل کردن بر اساس توصیه های بهداشتی و سلامتی تعریف نمود. سواد سلامت از موضوعات مهم برای ارتقای سطح سلامت جامعه و بالا بردن کیفیت ارائه خدمات بهداشتی درمانی مورد توجه سیاست گزاران قرار گرفته است. هدف این مقاله بررسی تعاریف سواد سلامت و عوامل موثر بر آن است. روش تحقیق در این پژوهش از نظر هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها تحقیق توصیفی (غیرآزمایشی) از نوع کتابخانه ای بود. پژوهش مروری نظام مند حاضر با جست وجوی مقالات انگلیسی از پایگاه های داده شامل Science Direct، Google Scholar PubMed و Scopus و با استفاده از کلمات کلیدی «Health literacy»، «Health»، «Raise health literacy»، «mental health»، «General health literacy» و عنوان کلی Investigating the definitions of health literacy and the » «factors affecting it به دست آمد. همچنین مقالات فارسی در پایگاه های داده نورمگز، سیویلیکا، مگیران، علم نت و جهاد دانشگاهی با همان کلمات کلیدی به زبان فارسی مورد جست و جو قرار گرفت. همچنین مقالات منتشر شده از سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۲۰ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد، با توجه به مفهوم گسترده و پیچیده سواد سلامت، تعاریف گوناگونی از آن ارائه شده است که به رغم برخی تفاوتها در محتوا، تقریبا از چارچوب نسبتا یکسانی تبعیت نمودهاند. در تحلیل تعاریف، چند بعد از جمله »ظرفیت و توانایی دسترسی«، »فهم و درک«، »پردازش و ارزیابی« و نیز »تصمیم گیری و رفتار« در خصوص اطلاعات و خدمات مربوط به سلامت جلب توجه نمود ضمن آن که نشان داده شد همه این ابعاد در یک تعریف واحد ارائه نگردیده اند؛ به عبارت دیگر، هنوز در تعریف یکسان و جامع از سواد سلامت، ابهامات و اختلافاتی وجود دارد. همچنین عواملی مانند متغیرهای جمعیت شناسی، فردی، اطلاعاتی، سواد رسانهای واجتماعی بر سواد سلامت تاثیرگذار هستند.

سواد، سلامت، سواد سلامت