محمد شیخیانی - دکتری روانشناسی عمومی؛ مدرس مدعو دانشگاه پیام نور واحد بوشهر.
معصومه سلیمی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی تربیتی دانشگاه پیام نور واحد بوشهر.
مهدی گراشی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه سلمان فارسی کازرون

روانشناسی به مطالعه رفتار انسان، تغییرات و اصلاحات آن میپردازد؛ رفتار شامل فعالیتهای ذهنی و جسمی میشود. شناخت شخصیت انسان از بررسی همین فعالیتها صورت می پذیرد که آن را روانشناسی شخصیت می نامند. یکی از نظریه های روانشناسی شخصیت، نظریه انیاگرام ست که با تبیین نه تیپ شخصیتی و تعیین ویژگیهای آنان به نقد شخصیت می پردازد.این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی روانشناختی شخصیت شمس تبریزی از زبان مولوی در دیوان کبیر براساس نظریه انیاگرام پرداخته است. یافته های پژوهش نشان میدهد که شمس تبریزی بیشتر علائم تیپ هشتم یعنی تیپ قدرت طلب و ریاستجو را از خود بروز داده است. این تیپ مظهر قدرت الهیست و این بیانگر اینست که چنین شخصی در تربیت سالکی چون مولوی میبایست دارای قدرت روحی و ارادی قابل توجه ای بوده باشد که توانسته مولوی را به کلی از غیر خدا مایوس و منفک کند و موجبات آن همه تراوشات فکری و عاطفی مولوی در مثنوی و دیوان کبیر شود. اما به هر حال دارای نقاط ضعفی همچون زودرنجی، غیبت و فرار ناشی از ناتوانی در مقابله با حاسدان، خشم و شهوت مادی نیز بوده است.

روان شناسی شخصیت، مولوی، شمس تبریزی، دیوان کبیر، انیاگرام.