علیرضا افتخاری
مهدی فرحپور
حسین ارزانی
جلال عبدالهی

به منظور بررسی گونه های مورد چرای دام اهلی و حیات وحش و تعیین سهم هر کدام از علوفه مراتع منطقه پشتکوه یزد، ترجیح این دو دسته دام در انتخاب گیاهان و قسمت های مختلف گیاهان انتخاب شده، مطالعه گردید. این بررسی در دو رویشگاه مرتعی واقع در دو تیپ گیاهی (Boiss.)Sojak Scariola orientalis ،Artemisia sieberi Besser و Aellenia subaphylla (C.A.Mey.)Aellen ، Artemisia sieberi که توسط مرکز تحقیقات یزد در قا لب طرح ملی ارزیابی مراتع مناطق مختلف آب وهوایی احداث شده بود اجرا گردید. دو مکان مرتعی مورد بررسی از میان دیگر مکان های مرتعی احداث شده به گونه ای انتخاب شدند که دارای بیشترین تشابه در پوشش گیاهی باشند(با میزان تشابه ۷۲ درصد). مکان دشت کالمند در منطقه قرق کالمند بدون چرای دام اهلی (گوسفند و بز) و مورد چرای آهو است و مکان دیگر با نام جاده دهشیر مورد چرای دام های اهلی است.آمار برداری از پوشش گیاهی در هردو رویشگاه نشان داد که گزینش هر دو دسته دام؛ چه در موردگیاهان و چه قسمت های مختلف گیاهان مشابه است. هر دو دسته دام به گونه هایی مثل Artemisia sieberi و Scariola orientalis و L. Bromus tectorum و Stipa barbata Desf.و (Forsk.)A schers. Et Schwein Noaea mucronata و Launaea acanthodes(Boiss)o.Kuntze علاقه مند بودند و از گونه هایی مثل Astragalus albispinus L. و (Jaub.; spach)Boiss Acantholimon scorpiurs به علت خشبی و خاردار بودن چرا نکرده بودند. هردو دسته دام علاقه مند به چرا از جوانه های تازه روئیده، برگ های تازه، گل و به طور کلی قسمت های غیر خشبی که در قسمت های خارجی گیاهان قرار داشتند، بودند. با استناد بر نتایج این تحقیق پیشنهاد می شود که در براورد ظرفیت چرای مراتع منطقه پشتکوه یزد به علت ترجیح مشابه دام اهلی و حیات وحش میزان نیاز علوفه حیات وحش منطقه تعیین و از ظرفیت چرای مراتع منطقه کم شود.

Grazing capacity, Wildlife, Livestock, Grazing behavior, Yazd, ظرفیت چرا، حیات وحش، دام اهلی، رفتار چرایی، یزد