مجید طالبی بداف
مسعود بهار
قدرت اله سعیدی
سید ابوالقاسم محمدی

به منظور تعیین پراکنش جغرافیایی سینوریزوبیوم های همزیست با یونجه در نواحی غرب و شمال غرب ایران، تعداد ۹۵۰ جدایه از سینوریزوبیوم های همزیست با دو جمعیت یونجه داخلی (همدانی و نیک شهری) و یک جمعیت خارجی (کودی) در هشت خاک جمع آوری شده از استان های کردستان، کرمانشاه، آذربایجان شرقی و کردستان انتخاب شدند. شناسایی دقیق این جدایه ها به همراه ۱۴ جدایه تولید کننده گره در یونجه زرد (Melilotus officinalis) و ۳۱ جدایه همزیست با شنبلیله (Trigonella foenum-graecum) در منطقه اصفهان، براساس روش های ملکولی صورت گرفت. با تکثیر قسمتی از نواحی ژن های nod و mucR در این جدایه ها با استفاده از آغازگرهای توصیه شده، توالی یابی نوکلئوتیدی نواحی مزبور و هضم آنزیمی قطعه تکثیری قسمتی از ناحیه ژنی ۱۶S rRNA با استفاده از آنزیم برشی RsaI، سه جدایه از یونجه، هفت جدایه از یونجه زرد و ۱۳ جدایه از شنبلیله به عنوان باکتری S. medicae تشخیص داده شدند و بقیه جدایه ها (۹۴۳ از یونجه، هفت جدایه از یونجه زرد و ۱۸ جدایه از شنبلیله) متعلق به گونه S. meliloti بودند. گرچه هر دو گونه سینوریزوبیومی از تمام گیاهان میزبان جداسازی شدند، ولی غالب بودن S. meliloti در مناطق مختلف روی جمعیت های یونجه مشخص نمود کهS. meliloti پراکنش جغرافیایی وسیعی در مناطق غربی ایران دارد. در این مطالعه الگوی قطعات حاصل از برش آنزیمی قطعه تکثیر یافته ژن۱۶S rRNA با آنزیم Rsa I، دو گونه S. medicae و S. meliloti را به آسانی از هم تفکیک نمود که نشانگر مناسب بودن این روش برای تشخیص سریع ریزوبیوم های ایجاد کننده گره در یونجه است.

Medicago, Melilotus, Trigonella, Sinorhizobium meliloti, Sinorhizobium medicae , PCR-RFLP., واژه های کلیدی : یونجه، شنبلیله، یونجه زرد، PCR-RFLP ، Sinorhizobium meliloti، Sinorhizobium medicae