کوروش مجد سلیمی
سید مجید میرلطیفی

در بسیاری از مناطق چای خیز شمال کشور، انجام آبیاری تکمیلی مناسب در دوره کم آبی و مصرف صحیح کود نیتروژن می تواند منجر به افزایش قابل توجه عملکرد در واحد سطح گردد. دراین راستا، تحقیق حاضر برای بررسی تاثیر سطوح آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد و تعیین تابع تولید و ضریب گیاهی چای، در جنوب غربی شهرستان فومن(زیده) در استان گیلان انجام شد. در این تحقیق از سیستم آبیاری بارانی تک شاخه ای و طرح آزمایشی کرت های دوبارخرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی، استفاده گردید. عامل فرعی یعنی تیمارهای آبیاری بر اساس میزان آب دریافتی، به تیمارآبیاری کامل (I۴)، تیمارهای آبیاری ناقص (I۳ ، I۲ وI۱) و تیمار بدون آبیاری(I۰) تقسیم بندی و در هر تکرار به صورت ثابت انتخاب شدند. عامل اصلی شامل سه سطح نیتروژن ۱۸۰ ،۱۰۰) N۳ و N۲ ، N۱ و ۳۶۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بوده که در سه تکرار به صورت تصادفی قرار داده شدند. در طی دوره رشد(اواخر فروردین تا مهر ماه)، به صورت هفته ای، رطوبت موجود در خاک به روش وزنی تا عمق ۹۰ سانتی متری تعیین و سپس با استفاده از روش بیلان رطوبتی، تبخیر تعرق واقعی چای محاسبه شد. با برآوردETo از روش پنمن مانتیث در همان دوره، ضریب گیاهی نیز محاسبه گردید. در طی دوره رشد، میانگین تبخیر تعرق واقعی در تیمارهای I۴ و I۰ به ترتیب معادل با ۴۵۷ و۲۵۶ میلی متر حاصل گردید. ضریب گیاهی چای در دوره کم آبی (خرداد، تیر و مرداد) برای تیمار آبیاری کامل بین ۸/۰ تا ۹/۰ حاصل شد. ضریب حساسیت چای به تنش(ky) برابر با ۳۷/۱ به دست آمد. نتایج نشان داد که مصرف بهینه نیتروژن (۱۸۰ کیلوگرم در هکتار) همراه با آبیاری کامل، تولید محصول و کارایی مصرف آب را افزایش داده و آبیاری در مقایسه با نیتروژن، تاثیر بیشتری بر افزایش عملکرد و کارایی مصرف آب داشته است. در تیمارهای I۰ وI۱ ، مصرف نیتروژن به میزان ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار منجر به تولید بیشترین عملکرد و کارایی مصرف آب گردید.

Tea, Supplemental irrigation, Nitrogen, Water use efficiency, Crop coefficient., چای، آبیاری تکمیلی، نیتروژن، کارایی مصرف آب، ضریب گیاهی