نورایر تومانیان
حسین خادمی
احمد جلالیان

شناخت از پیشینه تکاملی اراضی به ما در فهم محیط فیزیکی و فرایندهای حاکم در خاک کمک کرده و امکان هدایت بهتر تحقیقات وابسته به خاک را ایجاد می نماید. هدف این مطالعه روشن نمودن تاریخچه تکاملی دره زاینده رود از اواخر دوران سوم تاکنون می باشد. در راستای رسیدن به این هدف، ساختار مکانی اراضی در سه بعد در محدوده ای به نمایندگی کل دره زاینده رود مورد مطالعه قرار گرفت، فرایند های زمین شناسی و زمین ریخت شناسی موثر بر تشکیل و تکامل منطقه شناسایی و آثار و شواهد به ارث رسیده از آنها در مقاطع خاک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. شواهد به دست آمده و نتایج تجزیه و تحلیل ها موید این است که بعد از تشکیل رودخانه زاینده رود و شکل گرفتن حوضه مربوطه، از میوسن تا کنون به ترتیب وقایع زیر اتفاق افتاده است: ۱- تشکیل آبرفت های دانه درشت گچ دار قدیمی، ۲- تشکیل لاگون ها، ۳- تغییر مسیر رودخانه، ۴- تشکیل پلایا ها، تشکیل تراس های جدید رودخانه و ۵- شروع فرسایش بادی.

Zayandeh-rud Valley evolution, Landscape formation, Geomorphic processes, Playa formation., تکوین دره زاینده رود، شکل گیری زمین نماها، فرایندهای زمین ریختی و تشکیل پلایا ها