سید مظفر منصوری
مصطفی مبلی
رحیم عبادی
عبدالمجید رضایی

استفاده از روش پلی کراس جهت اصلاح پیاز به دلیل وجود گلچه های ریز بسیار زیاد، دگر گشن بودن، نر پیش رسی و دوساله بودن گیاه، روشی مناسب و آسان می باشد. برای تهیه بذر پلی کراس، سوخ های نه نژادگان پیاز شامل هشت نژادگان برتر ایرانی سفید قم، سفید کاشان، قرمز آذرشهر، درچه اصفهان، محلی طارم، قرمز کازرون، محلی کوار، سفید ابرکوه و نژادگان خارجی یلو سوییت اسپانیش با توجه به پژوهش های قبلی انجام شده در اصفهان انتخاب، و بر اساس نقشه های طرح لاتیس متعادل کشت شد تا کلیه تلاقی های ممکن بین نژادگان ها صورت گیرد. پس از برداشت بذر ها، مقدار مساوی بذر از هر نژادگان مربوط به نقشه های مختلف مخلوط گردید. بذر های پلی کراس و بذر نه نژادگان اولیه (جمعا" ۱۸ نژادگان)، در سال دوم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار کشت و ویژگی های زراعی آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. در مجموع پلی کراس ها دارای ارتفاع بوته، وزن تر و خشک، درصد سوخ های ناخالص (از نظر رنگ ظاهری) و عملکرد بیشتری بودند، به هر حال بین پلی کراس ها و نژادگان های خودگشن شده اصلی از نظر نسبت سوخ دهی و تعداد روز تا رسیدن اختلافی وجود نداشت. گرچه پلی کراس های سفید کاشان، قرمز آذرشهر و قرمز کازرون نسبت به نژادگان های خودگشن شده اصلی در اکثر صفات زراعی و عملکرد افزایش نشان دادند، ولی در مورد بعضی رقم ها میزان افزایش در صفات اندک یا در مواردی کاهش ملاحظه شد. با بررسی بیشتر روی نژادگان های پلی کراس می توان صفات مطلوب را تثبیت و به تولید بذرهایی با کیفیت برتر دست یافت.

Polycross, Onion, Yield, Genotype, Agronomical traits., پلی کراس، پیاز، عملکرد، نژادگان، ویژگی های زراعی