محسن شکل آبادی
حسین خادمی
مصطفی کریمیان اقبال
فرشید نوربخش

پژوهندگان بسیاری دگرگونی پوشش گیاهی در اثر چرای دام در منطقه زاگرس مرکزی را بررسی نموده اند، اما مطالعه دقیقی در ارتباط با نقش اقلیم و مدیریت چرا در تغییر ویژگی های خاک در این مناطق انجام نگرفته است. این مطالعه با هدف بررسی نقش اقلیم و قرق درازمدت بر ویژگی های بیوشیمیایی خاک انجام شد. چهارده قرق مطالعاتی و مناطق مجاور چرا شده آنها در سه منطقه چادگان، پیشکوه و پشتکوه انتخاب و از دو عمق ۵-۰ و ۱۵- ۵ سانتی متری نمونه خاک جمع آوری گردید و ویژگی های خاک شامل کربن آلی (OC)، نیتروژن کل (TN)، نسبت کربن آلی به نیتروژن کل (C/N)، کربن توده زنده میکروبی (MBC)، نسبت کربن توده زنده میکروبی به کربن آلی (Cmic/Coc) و کسر متابولیکی (qCO۲) اندازه گیری یا محاسبه گردید. کمترین میزان OC، MBC، TN و Cmic/Coc در منطقه چادگان مشاهده گردید که عمدتا به علت ورودی کمتر بقایای تازه گیاهی در اثر اقلیم خشک تر می باشد. مقادیر این ویژگی ها در مناطق پیشکوه و پشتکوه حدود ۵/۲ تا ۳ برابر منطقه چادگان می باشند. شدت چرا در منطقه پیشکوه کمتر از منطقه پشتکوه بوده و تفاوتی بین مناطق چرا و قرق شده مشاهده نمی شود. اما به علت شدت بیشتر چرا در منطقه پشتکوه تفاوت شدید و معنی داری بین مناطق چرا و قرق شده وجود دارد. نتایج Cmic/Coc و qCO۲ نشان داد کیفیت کربن خاک در مناطق پیشکوه و پشتکوه مناسب تر می باشد. در مجموع به نظر می رسد مناطق پیشکوه و پشتکوه می توانند با مدیریت مناسب به سرعت احیا گردند در حالی که در منطقه چادگان احیای خاک به زمان بسیار طولانی تری نیاز خواهد داشت

Soil chemical quality, Biological quality, Climate, Grazing management, Central Zagros., کیفیت شیمیایی خاک، کیفیت بیولوژیکی خاک، اقلیم، مدیریت چرا، زاگرس مرکزی