محمد حسین بنابازی
سعید اسماعیل خانیان
سیدرضا میرائی آشتیانی
محمد مرادی شهربابک

در مطالعه حاضر تنوع ژنتیکی درون و بین پنج جمعیت گوسفند ایرانی (سنجابی، کردی کردستان، کردی خراسان، مهربان و مغانی) با استفاده از شش جفت آغازگر ریزماهواره ای (McMA۲، McMA۲۶، MAF۶۴، OarCP۲۶، OarAE۶۴ و OarFCB۳۰۴) بررسی گردید. واکنش های PCR با تمام آغازگرها بجز OarAE۶۴ به خوبی انجام گردید. تمامی جایگاه ها در همه جمعیت ها چند شکل بودند. سه آلل اختصاصی در دو جایگاه برای جمعیت کردی خراسان به دست آمد ولی فراوانی قابل ملاحظه ای نداشتند. به جز جمعیت مغانی برای جایگاه McMA۲، تمامی جمعیت های مورد مطالعه در جایگاه های ریزماهواره ای مورد بررسی در تعادل هاردی-واینبرگ بودند(۰۰۵/۰> P). کمترین و بیشترین فاصله ژنتیکی DA به ترتیب بین جمعیت های کردی کردستان و کردی خراسان (۲۳۴/۰) و بین سنجابی و مغانی (۳۸۸/۰) به دست آمد. در گروه بندی جمعیت ها بر اساس ماتریس فاصله ژنتیکی DA، که با دو روش پیوند همجواری (NJ) و روش جفت گروهی غیر وزنی از طریق میانگین حسابی (UPGMA) انجام شد، دو جمعیت کردی خراسان و کردی کردستان با هم و سپس سنجابی با آنها در یک گروه قرار گرفت و جمعیت مهربان و مغانی یک گروه مجزا تشکیل دادند. بیشترین و کمترین تنوع درون جمعیتی، که برای هر جمعیت به صورت متوسط هتروزایگوسیتی مورد انتظار در همه جایگاه ها برآورد گردید، بترتیب مربوط به جمعیت های مهربان (۸۴۷/۰) و کردی خراسان (۷۴۴/۰) بود. هم چنین زمان انشقاق بین دو جمعیت کردی ۴۴۵ سال به دست آمد که با شواهد تاریخی همخوانی دارد.

Iranian sheep, Microsatellite markers, Genetic variation, Heterozygosity, Polymorphism., گوسفندان ایرانی، نشانگرهای ریزماهواره، تنوع ژنتیکی، هتروزایگوسیتی، چندشکلی