پرویز شکاری
مجید باقرنژاد

تغییردر ویژگی های خاک عمدتا حالت پیوسته دارد. روشی که بتواند این پیوستگی را در نظر بگیرد، قادر به ارائه تصویر واقعی تری از الگوی پراکنش خاک ها چه در فضای رده بندی و چه در فضای جغرافیایی خواهد بود. منطق پیوسته فازی چنین دیدگاهی را فراهم می کند. در این مطالعه کارآیی این نگرش با انجام نوعی خوشه بندی فازی در یک زیر حوزه در غرب ایران مورد بررسی قرار گرفت. خوشه بندی از طریق کمینه سازی یک تابع عینی در تعیین درجه عضویت هر پدان در هر یک از کلاس ها با نمای فازی ۱۵/۱ تا ۵/۱ انجام گرفت. پس از تعیین اعتبار خوشه بندی تعداد بهینه کلاس ها برای زیر مجموعه های کل، ریخت شناختی و بافت به ترتیب ۸، ۴ و۵ تعیین شد. نمودارهای درجات عضویت تخصیص یافته به هر پدان در نمای اراضی منطقه نشانگر وجود همپوشی بین کلاس ها و پیوستگی قابل توجه بود. با توجه به تمایز کم خاک های منطقه و شباهت زیاد خواص آنها، روش مذکور از حساسیت بالایی در تشخیص تیپ های مختلف خاک برخوردار است. به علاوه بین کلاس های فازی حاصله و شکل اراضی نیز ارتباط وجود داشت. کاربرد این روش در تهیه سیستم های طبقه بندی و نیز نقشه های پیوسته خاک با سطح نگرشی در حد پدان قابل بررسی است.

Objective function, Fuzzy clustering, Continuous classification, Taxonomic space., تابع عینی، خوشه بندی فازی، طبقه بندی پیوسته، فضای رده بندی