علی محمدی ترکاشوند
محمود کلباسی
حسین شریعتمداری

سرباره کنورتور LD یک فرآورده جنبی صنایع آهن و فولاد است که به مقدار زیاد در اصفهان تولید می شود. سرباره به کاررفته به ترتیب حاوی ۸/۵۲ و ۲/۲ درصد CaO و MgO است. برای تعیین اثر سرباره LD برخصوصیات شیمیایی خاک، یک آزمایش انکوباسیون با استفاده از سه خاک اسیدی از گیلان انجام گرفت. نمونه های خاک از عمق ۳۰-۰ سانتی متری سطح مزارع برنج و توتون و باغ چای گرفته شدند. تیمارها شامل ۰ ، ۵/۰ ، ۱ ، ۲ ، ۴ ، ۸ و ۱۶ درصد سرباره کنورتور در هر کیلوگرم خاک بود که به طور کامل با ۵/۰ کیلوگرم از هر خاک مخلوط شد. رطوبت خاک ها در ظرفیت مزرعه ای برای مدت دو ماه ثابت نگه داشته شد، و در زمان های ۱ ، ۱۰ ، ۳۰ و ۶۰ روز پس از شروع آزمایش از نمونه ها، نمونه های فرعی برای یررسی تغییراتpH ،EC و غلظتFe ، Mn ، P و K قابل استخراج با AB-DTPA گرفته شد. نتایج نشان داد pH خاک با افزایش نسبت سرباره به کاررفته افزایش پیدا کرد. سرباره مقدارP و Mn قابل استخراج با AB-DTPA را متناسب با مقدار به کار رفته افزایش داد. ولی تاثیر سرباره بر مقدارFe بسته به pH اولیه خاک متفاوت بود، به طوری که با افزایش pH خاک به محدوده ۵/۸-۴/۷ از غلظت آهن کاسته شد و بعد از آن با افزایش pH خاک مقدار آهن دوباره افزایش یافت. سرباره، پتاسیم قابل استخراج با AB-DTPA را به ویژه در خاک ها ی شدیدا اسیدی کاهش داد. pH خاک در طول زمان کاهش یافت ولی قابل ملاحظه نبود. مقدار آهن قابل جذب غالبا در طول زمان کاهش یافت. اثر زمان انکوباسیون بر فسفر و منگنز متفاوت بود. اثر زمان برEC قابل ملاحظه نبود. در کل، خصوصیات شیمیایی خاک ها بیشتر تحت تاثیر تیمارها بود تا زمان. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد سرباره کنورتور برای اصلاح خاک ها ی اسیدی مناسب باشد. پیشنهاد می شود که اثر سرباره کنورتور LD بر خصوصیات شیمیایی خاک ها ی اسیدی طی آزمایش های مزرعه ای بررسی شود.

Acid soils , Amendment , Slag , LD Converter, خاک ها ی اسیدی، اصلاح کننده، سرباره ، کنورتورLD