محمدرضا مصدقی
عباس همت
محمدعلی حاج عباسی

حالت فیزیکی خاک نقش مهمی در سبز شدن بذر، رشد و توسعه ریشه گیاه و تولید محصول دارد. از عوامل تغییردهنده ویژگی های فیزیکی خاک، نیروهای داخلی حاصل از مکش ماتریک است. در این بررسی، تاثیر این نیروها در افق سطحی یک خاک لوم رسی سیلتی و با ساختمان ناپایدار (سری خمینی شهر یا فاین لومی، میکسد، ترمیک تیپیک هاپل آرجید) بررسی شد. آزمایش به صورت گلدانی انجام گرفت. در این پژوهش، تغییرات سطح خاک با زمان، چگالی ظاهری، شاخص مخروطی و مقاومت کششی در رطوبت های مختلف پس از نخستین آبیاری غرقابی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بستر بذر (۲۰ سانتی متر) با آرایش سست (با چگالی ظاهری ۲/۱ مگاگرم بر متر مکعب) حدود ۵/۱ سانتی متر نشست کرد. با توجه به این که هیچ گونه بار خارجی، پس از نخستین آبیاری، بر خاک وارد نشده بود، حالت فیزیکی آن به قبل از خاک ورزی نزدیک شد. چگالی ظاهری، شاخص مخروطی و مقاومت کششی خاک پس از ابیاری و در طول خشک شدن افزایش چشم گیری یافت. تغییرات مقاومت خاک (شاخص مخروطی و مقاومت کششی) با رطوبت شدید بود. ارتباط شاخص مخروطی و مقاومت کششی با تنش موثر نشان داد که احتمالا کنترل کننده اصلی مقاومت در حالت تر، تنش موثر است.

Effective stress, Matric suction, Capillary forces, Settlement, Bulk density, Cone index, Tensile strength., تنش موثر، مکش ماتریک، نیروهای مویینه ای، نشست، چگالی ظاهری، شاخص مخروطی، مقاومت کششی