صلاح کوچک زاده

کانال های جانبی کاربردهای گسترده ای در شبکه های انتقال و توزیع آب، سدهای مخزنی، تاسیسات تصفیه آب و فاضلاب، و در مجاری زه کشی سطحی دارند. جریان در این سازه ها از نوع متغیر مکانی با افزایش دبی است، و نیم رخ سطح آب آن از فاکتورهای مهم طراحی محسوب می شود. معمولا علاوه بر افزودن عرض کف کانال در جهت جریان، در انتهای پایین دست کانال، سرریزی نصب می شود تا ضمن ایجاد مقطع کنترل، شرایطی فراهم نماید که نیم رخ سطح آب هموارتری در کانال به وجود آید. در این مقاله نتایج یک پژوهش آزمایشگاهی گزارش شده که برای تعیین میزان تاثیر نصب سرریز انتهایی با ارتفاع های مختلف بر ویژگی های سطح آب در یک کانال جانبی با مقطع غیر منشوری انجام شده بود. در هر آزمایش شش نیم رخ طولی به طور مشخص و متمایز دیده شد. اختلاف میان اعماق آب نقاط میانی نیم رخ های حداقل و حداکثر هر برداشت در بررسی اثر نصب سرریز به کار رفت. نتایج نشان داد که اختلاف اعماق نیم رخ های یاد شده بین نصف تا یک برابر عمق بحرانی ایجاد شده در انتهای پایین دست کانال جانبی می باشد. هم چنین، به کمک منحنی پوش داده ها روشی پیشنهاد گردید که در آن حداکثر میزان محتمل تاثیر یک سرریز انتهایی تعیین می گردد تا به عنوان راهنمای طراحی ارتفاع مناسب سرریز به کار گرفته شود.

Spatially varied flow, Momentum correction factor, Eddy loss coefficient, Side spillway, End sill, Water surface profile, Non- prismatic channels, جریان متغیر مکانی ، ضریب تصحیح اندازه حرکت ، افت جریان گردابی ، سرریز جانبی، سرریز انتهایی، نیم رخ سطح آب، کانال غیر منشوری