عبدالرسول حیدری اصل - Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran.
حسن کریم مجنی - Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran.
جمشید رزمجو - Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran.
مرتضی زاهدی - Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran.

به منظور ارزیابی سطوح مختلف کود نیتروژن و روش­های کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد بزرک و شبدر برسیم در کشت مخلوط، آزمایشی در سال زراعی ۱۳۹۲ - ۱۳۹۱ به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در ۳ تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل سه سطح کود نیتروژن (صفر، ۳۰ و ۶۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و روش­های مختلف کاشت دو گیاه بزرک و شبدر برسیم در ۴ سطح (کشت خالص بزرک، کشت خالص شبدر، کشت مخلوط درهم با نسبت ۵۰%:۵۰%، کشت مخلوط ردیفی با نسبت ۵۰%:۵۰%) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که سطوح مختلف کود نیتروژن بر تعداد ساقه اصلی، وزن هزار دانه و شاخص برداشت هیچ یک از گیاهان تاثیر معنی­داری نداشت، ولی تعداد ساقه فرعی، تعداد کپسول در بوته (بزرک)، تعداد گل­آذین در بوته (شبدر برسیم)، تعداد دانه در کپسول (بزرک)، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه تحت تاثیر تیمار کود نیتروژن قرار گرفت. در بین روش­های کشت، کشت خالص بزرک و شبدر برسیم به ترتیب با ۱۶۰۴ و ۸۳۰ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. تفاوت معنی­داری در نسبت برابری زمین بین تیمارهای مورد مطالعه وجود نداشت ولی بیشترین نسبت برابری زمین را تیمار کودی ۳۰ کیلوگرم نیتروژن خالص (۳۵/۱) و کشت مخلوط ردیفی (۳۲/۱) داشتند. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، استفاده از شبدر برسیم به عنوان گیاه تثبیت کننده نیتروژن همراه با بزرک و با مصرف ۳۰ کیلوگرم کود نیتروژن خالص در هکتار برای حصول عملکرد مطلوب احتمالا می­تواند مفید باشد.

Forage crop, Oilseed crop, Mixed cropping system, Row intercropping system, Land equivalent ratio, گیاه علوفه ای, گیاه دانه روغنی, کشت مخلوط درهم, کشت مخلوط ردیفی, نسبت برابری زمین