ابراهیم ایزدی دربندی - Deprtment of Agron. and Plant Breed., College of Agric., Ferdowsi Univ. of Mashhad, Mashhad, Iran.

به منظور بررسی حساسیت گیاهان زراعی نخود، لوبیا، عدس، کلزا، چغندرقند و گوجه فرنگی به بقایای علف کش شوالیه در خاک، آزمایشی در شرایط کنترل شده در سال ۱۳۸۹ در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل گیاهان زراعی مذکور در ۶ سطح و غلظت بقایای علف کش شوالیه در خاک در ۷ سطح (صفر، ۰۰۱۵/۰، ۰۰۳۷/۰، ۰۰۷۹/۰، ۰۱۵/۰، ۰۳۱/۰ و ۰۴۷/۰ میلی گرم در کیلوگرم خاک) بودند. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. یک هفته پس از سبز شدن گیاهان، درصد سبز شدن آنها اندازه گیری شد و درصد بقا، زیست توده اندام هوایی و ریشه آنها ۳۰ روز پس از سبز شدن تعیین گردید. نتایج نشان داد که صفات مذکور در همه گیاهان مورد بررسی به طور معنی داری (در سطح ۱%) در حضور پسماند علف کش کاهش یافتند و با افزایش بقایای شوالیه در خاک میزان سبز شدن، زیست توده تولیدی اندام هوایی و ریشه کاهش یافت. لوبیا کمترین تلفات زیست توده اندام هوایی (۴۴%) و ریشه (۷۸/۶۶%) را داشت و گوجه فرنگی بیشترین تلفات زیست توده اندام هوایی (۳۸/۹۶%) و ریشه (۴۶/۸۹%) را داشت. براساس شاخص ED۵۰ ، نخود (۳-۱۰×۹۱/۷ میلی گرم در کیلوگرم خاک) متحمل ترین و گوجه فرنگی (۴-۱۰×۳ میلی گرم در کیلوگرم خاک) حساس ترین گیاه به بقایای علف کش شوالیه در خاک شناخته شدند و سایر گیاهان بررسی شده بین این دو به صورت گوجه فرنگی> چغندرقند> کلزا > عدس >لوبیا > نخود قرار گرفتند. به طورکلی، نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که پسماند علف کش شوالیه در خاک می تواند به گیاهان زراعی در تناوب خسارت وارد کند و توجه به درجه حساسیت آنها در برنامه ریزی تناوب مهم است.

Herbicide residue, Sugarbeet, Lentil, Rapeseed, Tomato, Bean, Pea., بقایای علف کش، چغندرقند، عدس، کلزا، گوجه فرنگی، لوبیا، نخود