علی ترکاشوند - کارشناس ارشد مطالعات برنامه درسی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
فرهاد سراجی - دانشیار مطالعات برنامه درسی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش سواد فناورانه در تمایل به کارآفرینی دانشجویان مهندسی بود. این پژوهش با رویکرد ترکیبی و طرح اکتشافی انجام شد. در مرحله کیفی با استفاده از روش نمونه گیری ملاک محور با ۱۵ نفر از دانشجویان کارآفرین مصاحبه نیمه ساختار یافته ای صورت گرفت و داده ها با طی هفت مرحله ای کلایزی تحلیل شد. سوالات مصاحبه حول ابعاد سواد فناوری و نسبت آن با کارآفرینی طراحی شد و برای اطمینان از روایی سوالات، از نظرات هفت نفر از افراد خبره استفاده شد. به منظور اطمینان از کیفیت تحلیل داده ها، یافته ها پس از تحلیل دوباره به مصاحبه شوندگان ارجاع داده شد تا از انحراف های احتمالی جلوگیری شود. یافته های مصاحبه ها نشان داد که کارآفرین های فناوری از ماهیت، طراحی، تولید، کاربرد و ارتباط فناوری با جامعه درک عمیقی دارند. سپس به منظور توسعه یافته ها با استفاده از رویکرد کمی، از بین ۵۱۷ نفر دانشجوی ترم آخر رشته های مهندسی، ۲۰۰ نفر به شیوه نمونه گیری طبقه ای نسبتی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده های کمی پرسشنامه ویرایش شده سواد فناورانه سراجی و خاوری (۱۳۹۵) با ۱۸ گویه، با تاکید بر ابعاد درک ماهیت فناوری، طراحی و تولید فناوری، نگهداری و کاربرد فناوری، ارتباط فناوری با جهان اطراف و تعامل جامعه و فناوری و مقیاس پنج درجه ای لیکرت با پایایی ۸۸/۰ و پرسشنامه تمایل به کارآفرینی لنین و چن (۲۰۰۹) با ۲۵ گویه، مقیاس پنج درجه ای لیکرت و پایایی ۸۹/۰ بود. داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شد. یافته ها نشان داد؛ دانشجویان کارآفرین از ارتباط سواد فناورانه و کارآفرینی درک مناسبی دارند. بین سواد فناورانه دانشجویان و تمایل به کارآفرینی همبستگی وجود دارد. نتایج رگرسیون نیز نشان داد که از بین ابعاد سواد فناورانه دو بعد درک ماهیت فناوری و ارتباط فناوری با جهان اطراف می توانند ۷/۱۹درصد از واریانس تغییر در تمایل به کارآفرینی دانشجویان مهندسی را تبیین کنند. پیشنهاد می شود برای پرورش شایستگی های کارآفرینی در دانشجویان به توسعه مهارت های سواد فناورانه آنها بیشتر توجه شود و برنامه های درسی آنها با توجه به این موضوع طراحی و اجرا شود.

سواد فناورانه, تمایل به کارآفرینی, فناوری, کارآفرینی فناورانه, مهندسی