فرناز احمدی نورالدین وند - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه محقق اردبیلی
رئوف سیدشریفی - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه محقق اردبیلی
سید عطاءاله سیادت - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
راضیه خلیل زاده - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه ارومیه

به منظور بررسی اثر نانوسیلیکون و کودهای زیستی بر عملکرد و دوره پر شدن دانه ی گندم در سطوح مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سطوح آبیاری (آبیاری کامل به عنوان شاهد، قطع آبیاری در ۵۰% مراحل ظهور سنبله و تورم غلاف برگ پرچم (آبستنی) به ترتیب به عنوان محدودیت ملایم و شدید آبی)، محلول پاشی با نانوسیلیکون (محلول پاشی با آب به عنوان شاهد، ۳۰ و ۶۰ میلی گرم در لیتر) و کودهای زیستی (عدم کاربرد به عنوان شاهد، کاربرد قارچ مایکوریزا، کاربرد فلاوباکتریوم و سودوموناس، کاربرد توام مایکوریزا با باکتری ها) بودند.نتایجمقایسه میانگین ها نشان داد که حداکثر سرعت پر شدن دانه (۰۴/۳ میلی گرم در روز)، طول دوره پر شدن دانه (۳۷ روز)، دوره موثر پر شدن دانه (۴۴/۳۰ روز) و عملکرد دانه (۴۵۹۳ کیلوگرم در هکتار) از کاربرد توام کودهای زیستی و محلول پاشی ۳۰ میلی گرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل به دست آمد. همچنین حداکثر محتوی کلروفیل a، b، کل و کاروتنوئید (به ترتیب ۰۴/۲، ۹۳/۰، ۸۷/۲ و ۸۹/۹ میلی گرم در گرم وزن تر برگ) از محلول پاشی ۶۰ میلی گرم در لیتر نانوسیلیکون و تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد در شرایط آبیاری کامل به دست آمد. بیشترین وزن و حجم ریشه از محلول پاشی۶۰ میلی گرم در لیتر نانوسیلیکون و کاربرد مایکوریزا در شرایط آبیاری کامل به دست آمد. حداکثر شاخص سطح برگ از کاربرد مایکوریزا و باکتری های محرک رشد و محلول پاشی ۶۰ میلی گرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل به دست آمد. به نظر می رسد کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون می تواند به عنوان فاکتورهای مدیریتی مناسب برای افزایش عملکرد دانه و دوره پر شدن دانه گندم در شرایط محدودیت آبی توصیه شود.

باکتری های محرک رشد, رنگیزه های فتوسنتزی, خشکی, قارچ موسه آ, نانو ذرات