عارف بشیری - دانشجوی دکتری، رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه مازندران
محمد محسنی دهکلانی - دانشیار رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه مازندران(نویسنده مسئول)
عبدالحسین رضائی راد - دانشیار رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز

یکی از اصول بنیادین بسیاری از نظام­های حقوقی دنیا، دارا شدن بلاجهت به­منظور نظارت بر راه­های مختلف تحصیل مال بین اشخاص حقیقی یا حقوقی است. به­موجب این اصل، هرگونه جمع­آوری ثروت از طریق ایراد خسارت بر دیگران، نامشروع و غیرقانونی تلقی شده و به­موجب آن، متخلف، ملزم به پرداخت غرامت می­گردد. به­رغم تشابهات ماهیتی قاعده در حقوق ایران و هند، پرسش اساسی این است که درخصوص ماهیت قاعده، نحوه مجازات، و مسوولیت حقوقی متخلفین این حوزه، چه تئوری­هایی از سوی تحلیلگران حقوقی دو کشور ارائه شده است؟ این مقاله با تحلیل مقایسه­ای قوانین مدنی و کیفری ایران و هند و با بهره­گیری از ابزار کتابخانه­ای، به بازخوانی و ارزیابی مفهوم دارا شدن بلاجهت و ناعادلانه در نظام حقوقی ایران و هندوستان پرداخته و خلاصه یافته­های پژوهش چنین شد که تلازم دارا شدن مال با کاهش مال دیگری به­عنوان محور کلیدی رویه­های قضایی در امور مدنی، منجر به پوشش مفاد قاعده در مسائل نوظهور مدنی و پویایی رویه دادگاه­های دو کشور گشته و در قلمرو حقوق کیفری، به­رغم سازوکار «الزام به پرداخت غرامت» از سوی قانونگذار هندی، خلا مهمی-برخلاف قانون کیفری ایران- از حیث توجه به جنبه عمومی جرم به­چشم می­خورد که مستلزم اعمال­نظر آن به­منظور ممانعت از نقض نظم عمومی در جامعه هند می­باشد.

دارا شدن بلاجهت, دارا شدن ناعادلانه, تحصیل مال نامشروع, مسوولیت حقوقی, آراء قضایی