ملیحه شیبانی - دانشجوی دکتری اقتصادکشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا کرباسی - استاد اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

با توجه به تنوع الگوی مصرف خانوارها و اهمیت چگونگی اختصاص درآمد محدود خانوار به کالاها و خدمات مختلف، بررسی رفتار مصرفی خانوارها با استفاده از برآورد کشش مخارج، جایگاه ویژه ای در سیاست گذاری های اقتصادی دارد. لذا در این مطالعه از داده­های خام مرکز آمار ایران در دو سال متوالی ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ جهت تجزیه و تحلیل رفتار مصرف موادغذایی خانوارهای روستایی خراسان رضوی به تفکیک در قالب نه گروه غذایی پرداخته شده است. این مطالعه نشان داد که در الگوی مصرف موادغذایی طی این دو سال تغییرات قابل توجهی مشاهده شده است. سهم بودجه غذا در سال ۱۳۹۷ نسبت به ۱۳۹۶ از ۴۱ درصد به ۵۳ درصد افزایش یافته است و همچنین کشش هزینه گروه­های غذایی در سال۱۳۹۷ نسبت به ۱۳۹۶ افزایش یافته و بعضی از گروه­های غذایی از حالت ضروری به لوکس تبدیل شده­اند که این نتیجه، نشان دهنده کاهش رفاه خانوارها می­باشد. نتایج همچنین نشان می­دهد که خانواده­های کم­درآمد نسبت به خانواده­های با درآمد بالاتر، از کشش هزینه غذایی بالاتر برخوردار هستند. تعادل مقیاس در هزینه­های موادغذایی یافت می­شود به این معنی که یک عضو اضافی خانواده باعث کاهش هزینه­های اضافی می­گردد. کاهش مصرف غلات­­­ها و افزایش مصرف میوه و گوشت به معنای تجدید نظر در عرضه موادغذایی است. اگرچه غلات و نان جزء موادغذایی اصلی خانوارهای روستایی خراسان­رضوی محسوب می­شوند، اما با درنظر گرفتن الگوی مصرفی خانوارهای روستایی استان خراسان­رضوی باید تولید سایر موادغذایی جهت رفع مشکلات امنیت غذایی افزایش یابد.

اقتصاد مقیاس, خراسان رضوی, سهم بودجه غذا, کشش هزینه, گروه های غذایی