ابوالحسن امین مقدسی
مهدیه قیصری - دانشگاه تهران

در میان منابع شعر عربی با جنگ ها و مجموعه‎های متعددی روبه­رو هستیم که هر کدام با اسلوب خاص خود از قرن­های اولیه اسلام تا دوران معاصر سعی در گردآوری اشعار داشته اند. این گنجینه های ادبی تعیین کننده هویت فرهنگی و تمدنی ملت ها هستند و در اهمیت آن­ها همین بس که بنای تمدن کنونی جز با احیای این میراث در قالب جمع آوری، بازخوانی و ارزیابی ممکن نخواهد بود. کتاب سیری در شعر عربی تالیف و تدوین حبیب­الله عباسی در صدد است تا منتخبی از دیوان الشعر العربی ادونیس را تدوین کند و تصویری دقیق و جامع از اشعار دوره جاهلی تا سقوط بغداد به­دست دهد و سیر تحول آن را برای مخاطبان فارسی زبان ترسیم کند. ویژگی منحصربه­فرد این منتخب، ارزیابی متفاوت از اشعار عربی است، به­گونه‎ای که تنها معیار گزینش اشعار، بعد ابداعی و هنری آن­هاست و به دیگر عواملی چون محتوای سیاسی یا ایدئولوژیک توجه نشده است. گفتار پیش­رو در نظر دارد با خوانشی تحلیلی انتقادی ضمن معرفی کتاب به ارزیابی شکلی و محتوایی این کتاب بپردازد و موارد قوت و ضعف آن را بیان کند. نتایج نشان می دهد مهم ترین موارد ضعف کتاب در بخش شکلی شامل عدم چینش صحیح ابیات، عدم رعایت رسم­الخط عربی و در برخی موارد عدم معادل سازی صحیح است؛ همچنان که ضعف در مسئله‎مندی کتاب، عدم جامعیت در بررسی عوامل موثر در تحول شعر عربی، عدم استناد کافی به منابع و مستندات مربوط در این زمینه، نداشتن جمع­بندی و نتیجه­گیری، عدم ارتباط طولی و انسجام برخی از فصل های کتاب و نداشتن رویکرد تحلیلی از مهم‎ترین موارد ضعف محتوایی آن به­شمار می رود.

دیوان الشعر العربی, ادونیس, سیر شعر عربی, ارزیابی شکلی و محتوایی