علی شیعه علی - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی شیروان ایران
محمدرضا محمدزاده رهنی - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران
محسن معتمدی - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

دادن و گرفتن هدیه سنتی پسندیده در میان انسان هاست که موجب ایجاد شادی و به وجود آمدن محبت و رافت می شود، در احکام دین مبین اسلام نیز عقدی به موضوع هدیه و هبه اختصاص داده شده و احکام آن بیان گردیده است؛ لیکن رد و بدل کردن هدیه میان برخی از افراد به جهت آنکه ممکن است در واقع عنوان دیگری مانند رشوه داشته باشد و فقط در ظاهر و پوشش هدیه باشد؛ و یا موجب ایجاد مفسده یا تضییع حق گردد، مسلما مشمول حکم حرمت خواهد بود.یکی از افرادی که گرفتن و قبول هدیه با توجه به خطیر بودن مسئولیت او بسیار مورد اختلاف نظر فقها واقع شده، قاضی است. نتایج این مقاله نشان می دهد که قبول هدیه توسط قاضی می تواند شکل های مختلفی داشته باشد که حکم هر یک متفاوت خواهد بود؛ به طور خلاصه میتوان گفت: اگر دادن هدیه به قاضی به نیت رشوه و در پوشش هدیه باشد و یا باعث ایجاد تمایل قلبی قاضی به یکی از طرفین دعوی گردد و در حکم او تاثیر کند؛ و یا حتی اگر در حکم او نیز تاثیری نگذارد؛ حرام خواهد بود؛ و در غیر این سه مورد قاضی نیز مانند افراد دیگر محسوب شده و می تواند هدیه بدهد یا هدیه بگیرد.

هدیه، رشوه، قاضی، عمال حکومتی، فقه