مهرناز کاتوزی
سعید نواب ‎پور
حسین صبوری - Department of Plant Production, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Gonbad Kavous University, Gonbad Kavous, Iran
علی اکبر عبادی

به منظور شناسایی QTLهای کنترل کننده صفات زراعی، ارقام وحشی و موتانت برنج رقم طارم تلاقی داده شدند. برای تهیه نقشه پیوستگی، نشانگرهای SSR، ISSR، iPBS و IRAP چند شکل در ۲۵۰ فرد از نسل دوم تلاقی تکثیر شدند. وزن ۱۰۰ دانه، تعداد پنجه، تعداد دانه پر، تعداد دانه­های پوک، ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد خوشچه، قطر ساقه، طول، عرض و شکل دانه، وزن کاه، طول دوره رسیدگی، طول و عرض برگ پرچم روی کلیه افراد جمعیت اندازه گیری شد. نقشه پیوستگی ۹/۹۷۰ سانتی­مورگان از ژنوم برنج را پوشش داد. فاصله بین دو نشانگر مجاور برابر با ۷۷/۱۲ سانتی­مورگان به دست آمد. در مجموع ۱۳ QTL برای صفات ارزیابی شده شناسایی شد. آلل­های انتقال یافته از والدین در QTLهای ردیابی شده برای کلیه صفات مورد بررسی در جهت افزایش عملکرد دانه عمل نمودند. بیشترین تعداد QTL برای روز تا گلدهی ردیابی شد. سه QTL روی کروموزوم­های ۱۰ و ۴ (دو QTL) برای تعداد روز تا گلدهی مکان یابی شد. qLDF-۴a و qLDF-۴b دارای اثر افرایشی منفی بودند و آلل­های والد طارم محلی موتانت باعث کاهش تعداد روز تا گلدهی شد. QTLهای مذکور مجموعا ۶/۱۱ درصد واریانس فنوتیپی را توجیه نمودند. نظر به این که جمعیت مورد بررسی از تلاقی ارقام بومی و موتانت طارم تهیه شدند و افراد جمعیت حاصل تنها در ژن­های موتانت یافته تنوع نشان دادند؛ لذا QTLهای ردیابی شده در این مطالعه می­توانند دقت بیشتری در مکان و میزان بیان تغییرات داشته باشند و پس از تعیین اعتبار آنها، قابل توصیه برای برنامه­های به­نژادی انتخاب به کمک نشانگر می ­باشند.

Rice, Mutant, Molecular marker, Linkage map, QTL, برنج, موتانت, نشانگر مولکولی, نقشه پیوستگی, QTL