هادی رمضانی - دانشجوی دکتری مدیریت تکنولوژی، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران.
مهدی محمدی - استادیار گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
حمیدرضا یزدانی - استادیار گروه مدیریت بازرگانی و کسب و کار، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران.
منوچهر منطقی - استاد گروه مدیریت تکنولوژی، دانشکده مدیریت و مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران.
میثم شهبازی - استادیار گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران.

صنعت هوایی یک صنعت استراتژیک حیاتی در حوزه سیستم محصولات پیچیده برای اقتصاد و امنیت ملی محسوب می شود. هدف مقاله حاضر، تجزیه و تحلیل نهادی نقش بازیگران در فرایند اجرای دو طرح کلان ملی فناوری حوزه هوایی در ایران می باشد. با بررسی پیشینه و تجارب کشورها در طرح های کلان طراحی و توسعه محصول در حوزه هوایی، چارچوبی از بازیگران و اقدامات هر بازیگر در هر مرحله این طرح ها ارائه شده است. راهبرد پژوهش حاضر مطالعه موردی، جهت گیری آن کاربردی، هدف آن توصیفی و رویکرد آن کیفی می باشد. ابزار گردآوری داده های اولیه مصاحبه با ۱۴ خبره دارای تخصص و تجربه در حوزه هوایی و درگیر در دو طرح مورد مطالعه (هواپیمای دوزیست و موتورجت) می باشد که در بازه زمانی نیمه دوم سال ۱۳۹۸ صورت گرفته است. برای جمع آوری داده های ثانویه از تمامی اسناد و شواهد موجود در خصوص صنعت هوایی در ایران و خصوصا دو طرح مورد مطالعه استفاده شده است. تحلیل داده ها با تحلیل محتوا و کدگذاری محوری انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که طرح های کلان ملی فناوری، فرایندی پیچیده و چندمرحله ای می باشند و اجرای آنها نیازمند همکاری و هماهنگی میان شبکه گسترده ای از نهادهای مختلف از جمله بخش دولتی و خصوصی، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی است. نتایج این پژوهش می تواند به منظور برنامه ریزی بهتر و مدیریت اثربخش طرح های کلان ملی حوزه هوایی مورد استفاده سیاست گذاران و نهادهای متولی قرار گیرد.

تحلیل نهادی, طرح های کلان, محصولات پیچیده, صنعت هوایی ایران