حمیدرضا منصورصفائیان

اصل تناسب و رابطه جرم و مجازات، به عنوان یکی از اصول حاکم بر تعیین مجازات ها، در سال های اخیر مورد توجه بیشتریقرار گرفته است. علت اصلی این امر را باید گسترش رویکردهای مکافات گرایانه در فلسفه مجازات دانست. هدف اصلی در اینابتدا مبنا و ریشه تناسب و رابطه جرم و مجازات در مبحث و فلسفه مجازات بررسی گردد و سپس شیوه متناسب ساختنمجازات با جرم از منظر حقوق کیفری ایران تحلیل شود. بایدها و نباید های ماهوی و شکلی جرم انگاری را با نگاهی به قوانینکیفری موجود مورد مطالعه قرار داده و به این نتیجه رسیده است که جرم انگاری های انجام شده در حقوق کیفری ایران بهخصوص در قلمرو جرائم تعزیری، هم از حیث ماهوی و هم از حیث شکلی کمتر منطبق بر اصول و مبانی آن بوده است. که باتوجه به محوریت مجرم و جامعه در برقراری تناسب،دو مکتب اصلی کیفرگرائی و فایده گرائی در این مورد پدید آمده اند کهاولی بر تناسب کیفر مجرم با جرم و دومی بر فایده پیشگیرانه مجازات مجرم در جامعه تاکید دارد.در مقاله حاضر به بررسیمبانی اصل تناسب در این دو مکتب خواهیم پرداخت.

جرم، مجازات، اصل تناسب، کیفرگرائی، فایده گرائی