حیدر عزیزی - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران.

بیماری ریزومانیا از مخرب ترین بیماری های چغندرقند در دنیا می باشد. عامل این بیماری، ویروس زردی نکروتیک رگبرگ چغندر قند میباشد که بوسیله قارچ خاکزی Polynnyxa betae منتقل می شود. به منظور ارزیابی، مقایسه عملکرد کمی و کیفی و تعیین ارزش زراعی هشت هیبرید امیدبخش مختلف چغندر قند با سه رقم شاهد داخلی (اکباتان، شکوفا و سینا) و دو رقم شاهد خارجی (Flores و Boomrang)، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی ۱۳۹۹ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب اجرا گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از معنی داری اثر رقم بر کلیه صفات مورد ارزیابی به جز صفت میزان نیتروژن مضره ریشه بود. نتایج مقایسات میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد ریشه، مربوط به هیبرید امیدبخش ۰۷۶-SBSI با ۸۵ تن در هکتار بود. به لحاظ صفت درصد قند ناخالص یا عیار قند، دو رقم خارجی Flores و Boomrang به ترتیب با۲۰/۷۸ و۱۹/۹۴ درصد، بیشترین مقدار این صفت را به خود اختصاص دادند که اختلاف هیبرید امیدبخش ۰۷۶-SBSI با۱۸/۶۸درصد قند با آنها معنی دار نبود. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده، ارقام شاهد خارجی Boomrang و Flores به ترتیب با۱۶/۵۴ و ۱۶/۱۳۵ تن در هکتار دارای بیشترین عملکرد قند ناخالص بودند. بعد از آنها، هیبرید امیدبخش ۰۷۶-SBSI با عملکرد قند ناخالص۱۵/۹۲تن در هکتار در جایگاه سوم قرار گرفت و در یک گروه آماری قرار گرفتند. بنابراین و با توجه به نتایج بدست آمده، هیبرید امیدبخش ۰۷۶-SBSI بعد از تایید عملکرد کمی و کیفی آن طی آزمایشات سازگاری و پایداری در سال ها و مناطق مختلف، می تواند به عنوان رقم جدید چغندر قند مقاوم به ریزومانیابا توجه اینکه این آزمایش در زمین آلوده به ریزومانیا انجام شده است و دارای عملکرد ریشه و قند بالا و عیار مناسب کاندید و سپس ثبت و معرفی گردد.

چغندرقند، عملکرد کمی و کیفی، رقم مقاوم، ریزومانیا۔