باقر سید علی پور - Cellular and Molecular Biology Dept., University of Mazandaran, Babolsar, I.R. Iran
نجمه بریمانی - Cellular and Molecular Biology Dept., Islamic Azad University, Qaemshahr Branch, Qaemshahr, I.R. Iran
سید محمد حسینی - Veterinary Pathobiology Dept., Islamic Azad University, Babol branch, Babol, I.R. Iran.

زمینه و هدف: کاربرد گسترده ای از نانو مواد در صنعت، پزشکی و محصولات مصرفی باعث افزایش نگرانی در مورد سمیت بالقوه آن ها شده است. هدف از این مطالعه بررسی اثر سمیت نانو ذره اکسید مس بر رشد و نمو جنین موش نژاد NMRI است. روش بررسی: در این مطالعه تجربی تعداد ۴۲ موش سوری ماده بالغ به طور تصادفی به ۶ گروه تقسیم شدند (۷n=). چهار گروه تجربی در روز ۳ و ۱۲ بارداری نانو ذرات اکسید مس با غلظت های ۳۰۰، ۴۰۰، ۵۰۰ و ۶۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم به صورت داخل صفاقی دریافت کردند. گروه شم آب مقطر دیونیزه به عنوان حلال نانوذره مس دریافت کرد و گروه کنترل نانوذره ای دریافت نکرد. در روز ۱۷ بارداری موش ها کالبد شکافی شده و جنین ها از بافت رحمی خارج شدند. مطالعات هیستوپاتولوژیک با استفاده از رنگ آمیزی هماتوکسیلین ائوزین و میکروسکوپ نوری انجام شد. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS و به روش آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA) و تست تعقیبی دانکن در سطح معنی داری (۰۵/۰>P) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج یافته های این مطالعه نشان داد نانوذره اکسید مس بر روند ارگانوژنز، تکمیل ساختار عصبی، لوبولاسیون کبدی و زمان احتمالی عقب بودن تشکیل جنین در غلظت۶۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم تاثیر گذاشت. همچنین میانگین تعداد سومیت ها در غلظت های ۴۰۰، ۵۰۰ و ۶۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم در مقایسه با کنترل کاهش معنی داری را نشان داد (۰۵/۰P<). نتیجه گیری: آسیب های ناشی از نانو ذرات مس به طور بالقوه ممکن است منجر به ناهنجاری و عقب ماندگی رشد و نمو جنین در موش باردار شود.

Keywords: CuO nanopaticles, Embryonic development, NMRI mice, Organogenesis, Somite., : نانو ذره اکسید مس, رشد و نمو جنین, موش NMRI, ارگانوژنز, سومیت.