مرضیه توحید - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، ایران
محمد نیک کار - استادیار بخش معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، ایران

تمامی ابنیه ها حاوی پیامهای حسی می باشند که این پیامها به صورت آشکار و پنهان توسط بازدیدکنندگان و استفاده کنندگان ادراک میگردد. ابنیه ها از نظر ساختار ذهنی میتوانند ضمن برقراری ارتباط قویتر با مخاطب، پاسخگوی نیازهای ادراک حسی مخاطب نیز باشد. طراحی براساس ادراک حسی، پاسخ به نیازهای حسی انسانها را محور اصلی قرار داده است. اما شناسایی نیازهای ادراک حسی کاربران مرتبا در حال تحول و تغییر است و کاربرد آن در فرایند طراحی به سهولت امکان پذیر نیست و نمیتوان الگوهای کاربردی قابل اطمینانی را پیشنهاد نمود که متناسب با این رویکرد در عرصه طراحی کاملاو همیشه مطمئن باشد. رویکرد کلی این مقاله در رابطه با آموزش طراحی معماری رویکرد سیستماتیک در مقابل رویکرد شهودی است که با استفاده از روش تجزیه و تحلیل مسائل و دستیابی به شناختهای اولیه و معیارهای طراحی معماری صورت میگیرد. البته منظور ما از سیتماتیک بودن، این موضوع نمیباشد که از نقطه شروع طراحی تا انتهای آن فقط به تجزیه و تحلیلها و شناختها و معیارها توجه شود و هیچگونه خلاقیت و جرقه ذهنی در کار نباشد، بلکه فرایند طراحی معماری باید به صورت سیتماتیک به سمت جلو حرکت کند و نگاه ما یک نگاه سیتماتیک باشد. روش تحقیق این مقاله به صورت توصیفی - تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات به شیوه مطالعه منابع کتابخانهای بوده است. در این مقاله تاریخچه مختصری از نظریات ادراک و ادراک حسی، فرایند ایجاد ادراک در کاربر، معیارهایی برای طراحی ادراکی ( فرم، عملکرد، جنس، رنگ و حرکت) و نحوه بهره گیری از آنها در فرایند طراحی باغ ایرانی به همراه جداول کاربردی ارائه میشود. این پژوهش، ادراک حسی را به صورت ملموس تری در باغ ایرانی نشان میدهد و اینکه حواس پنجگانه به چه اندازه در فرایند معماری میتواند تاثیرگذار باشد.

ادراک، ادراک حسی، فرایند ادراک، باغ ایرانی، معماری، معماری منظر، بومشناختی ادراک، طراحی باغ ایرانی، حس تعلق، حواس پنجگانه