محمدرضا نصیری - دانشجوی دکتری مهندسی صنایع، گرایش مدیریت سیستم و بهره وری، دانشکده صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران
محمدسعید جبل عاملی - استاد دانشکده صنایع دانشگاه علم و صنعت ایران
علیرضا علی احمدی - استاد دانشکده مهندسی پیشرفت، دانشگاه علم و صنعت ایران

برنامه ریزی سناریویی، ابزاری برای مواجهه با عدم قطعیت های محیطی است و از دهه ۱۹۵۰ تاکنون، روش های علمی متعددی در دسته بندی های مختلف از جمله گذشته نگری، پیش نگری و پس نگری، کیفی و کمی، قیاسی و استقرایی، غیرمشارکتی و مشارکتی، اکتشافی و هنجاری و غیره برای آن ارائه شده است. تعدد و تنوع روش­ها، کاربران این ابزار را عملا دچار سردرگمی در انتخاب روش مناسب و پیاده سازی آن نموده است. پژوهشگر با مدنظر قرار دادن دسته بندی اول، به دلیل رایج بودن مدل های برنامه ریزی سناریویی پیش نگری در این دسته بندی و عدم انجام مطالعه ای که به ارائه مدل جامع در این خصوص پرداخته باشد، با غور علمی در ۱۰ روش پیش نگری به عنوان جامعه هدف پژوهش، تلاش نمود، با ارائه مدلی جامع، از تکثر و سردرگمی در این حوزه بکاهد. اهمیت این پژوهش، افزایش سهولت در فهم و اجرای مراحل، بالا رفتن کیفیت و قابلیت اطمینان نتایج و کاهش دغدغه کارشناسان برای انتخاب مدل مناسب برنامه ریزی سناریویی پیش نگری است. نپرداختن به این مساله، موجب افزایش خطاهای کاربران در انتخاب مدل مناسب و تطویل یا ساده انگاری بیش از حد در انجام پروژه های برنامه ریزی سناریویی پیش نگری خواهد بود. روش شناسی پژوهش مبتنی بر پارادایم ساخت گرایی، جهت گیری توسعه ای، از نوع کیفی و روش آن، توصیفی و موردی زمینه ای است که با استفاده از روش فراتلفیق انجام شد. برای آزمون مدل، تعدادی از متخصصین با روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند قضاوتی انتخاب و با استفاده از ابزار دلفی، تا حصول اشباع نظری، مصاحبه ها ادامه یافت. مدل نهایی پژوهش در قالب دو فاز کلی، چهار مرحله اصلی و چهارده گام فرعی ارائه شد.

برنامه ریزی سناریویی, رویکرد پیش نگری, روش فراتلفیق, مدل جامع برنامه ریزی سناریویی پیش نگری