مژگان زارعان - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه روانشناسی، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات
حسن احدی - استاد، گروه روانشناسی، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات
فرهاد جمهری - استاد، گروه روانشناسی، علامه طباطبایی، تهران، ایران
فرامرز سهرابی - استاد، گروه روانشناسی، علامه طباطبایی، تهران، ایران

زمینه و هدف: یکی از شایع ترین عوارض بازداری، عمل سقط جنین است که عوارض متعددی در حوزه بهداشت روان برای زنان و خانواده آنان به همراه خواهد داشت. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی واقعیت درمانی گروهی و درمان شناختی رفتاری گروهی بر افسردگی، راهبردهای مقابله ای و سازگاری زنان پس از عمل سقط جنین اجرا گردید. مواد و روش ها: در این پژوهش نیمه تجربی ۴۵ نفر از زنان دارای عمل سقط جنین به طور تصادفی در ۳ گروه آزمایش اول (۱۵ نفر)، آزمایش دوم (۱۵ نفر)، مداخله (۱۵ نفر) تخصیص یافتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه های افسردگی، راهبردهای مقابله ای و سازگاری بود که توسط زنان تکمیل شد. مداخله هیا آموزشی با اهداف از پیش تعیین شده برای زنان به اجرا گذاشته شد و ۵۰ روز بعد پرسشنامه ها مجددا اجرا و تکمیل و تحلیل داده ها انجام شد. یافته ها: میانگین نمرات افسردگی هر دو گروه آزمایش از گروه کنترل به طور معناداری کمتر شده است (P>۰/۰۵). بین دو گروه آزمایش درمان شناختی- رفتاری و واقعیت درمانی گروهی از نظر اثربخشی بر افسردگی تفاوت معناداری وجود دارد. میانگین نمرات تمامی مولفه های راهبرد های مقابله ای هر دو گروه آزمایش از گروه کنترل به طور معناداری بیشتر شده است (P>۰/۰۵). بین دو گروه آزمایش درمان شناختی- رفتاری و واقعیت درمانی گروهی از نظر اثربخشی بر راهبردهای مقابله ای در تمامی مولفه ها به جز دو مولفه مقابله رویاروگر (P=۰/۳۰۲) و دوری جویی (P=۰/۶۰۳) تفاوت معناداری وجود دارد. میانگین نمرات تمامی مولفه های سازگاری در هر دو گروه آزمایش از گروه کنترل به طور معناداری بیشتر شده است (P>۰/۰۵). همچنین بین دو گروه آزمایشی درمان شناختی- رفتاری و واقعیت درمانی گروهی از نظر اثربخشی بر سازگاری در تمامی مولفه ها بجز مولفه سازگاری در خانه (P=۰/۹۱۰) تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که روش درمان شناختی۰ رفتاری نسبت به واقعیت درمانی تاثیر بهتری بر افسردگی، راهبردهای مقابله ای و سازگاری داشته و باعث بهبود بهتری در آنان شده است.

واقعیت درمانی گروهی، درمان شناختی رفتاری گروهی، افسردگی، راهبردهای مقابله ای، سازگاری