محمد شاه سوندی - دانشجوی دکتری دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست-دانشگاه شهید بهشتی، تهران
جعفر یزدی - عضو هیئت علمی گروه مهندسی منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست-دانشگاه شهید بهشتی، تهران
مهرسا پولادی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست- دانشگاه شهید بهشتی، تهران

سدهای تاخیری یکی از روشهای سازه ای است؛ که برای مقابله با اثرات مخرب سیلابها بویژه در رودخانه های کوهستانی مورد استفاده قرار می گیرد. این سازه ها با ذخیره بخشی از حجم سیلاب در مخزن و رهاسازی آن با درنظر گرفتن ظرفیت آبراهه، موجب کاهش دبی پیک در پایین دست میشوند. بر اساس مفهوم مدیریت یکپارچه سیلاب، تاثیر مجموعه ای از اقدامات کنترل سیلاب می بایست بطور همزمان و با درنظرگیری تاثیر متقابل آنها مورد بررسی قرار گیرد چرا که ممکن است برآیند اقدامات صورت گرفته تاثیر منفی بر کل مجموعه از نظر شدت سیلاب ایجاد کند. احداث سازه های بند تاخیری نه تنها بر دبی پیک تاثیرگذار است؛ بلکه زمان رسیدن به دبی پیک را نیز جابجا می کند . در این پژوهش با استفاده از الگوریتم جستجوی هارمونی و با کمک مدل هیدرولیکی SWMM، ابعاد سازه های بندهای تاخیری بر روی رودخانه های چند شاخه در حوضه آبریز رودخانه کن به گونه ای تعیین شده است؛ که دبی اوج سیلاب خروجی از حوضه کمینه شود. نتایج مدلسازی و بهینه سازی سازه ها با ابعاد به دست آمده نشان از کاهش %۲۹ دبی پیک در خروجی حوضه دارد.

سیلاب، رودخانه های کوهستانی، مدیریت یکپارچه سیلاب، مخازن تاخیری، بهینه سازی، SWMM