سیما عجمی
زهرا مرادی
مهشید فتاحی

هر ساله بلایای طبیعی قسمتهای مختلفی از جهان را گرفتار و آسیبهای جانی و مالی زیادی بر جا می گذارد. کشور ایران نیز به دلیل وسعت، موقعیت جغرافیایی و تنوع اقلیمی جزء یکی از کشورهای بلاخیز دنیا است و از این جهت رتبه ششم را دارا می باشد. عمده ترین عامل موفقیت برای مقابله با این بلایا مدیریت بحران و میزان آمادگی قبل از وقوع بحران و بلایا می باشد که این مهم بدون دسترسی و وجود نظام اطلاعاتی و اطلاع رسانی در این زمینه میسر نخواهد شد. پژوهش حاضر با هدف مطالعه نظام های مدیریت اطلاعات زلزله و مدیریت بحران در چند کشور و ایران و ارائه الگوی مناسب انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی از دسته مطالعات مقطعی در بررسی های مشاهده ای – توصیفی و جامعه پژوهش شامل نظام های مدیریتی اطلاعات زمین لرزه در کشورهای ژاپن، ترکیه و ایران بوده است. منابع اطلاعاتی پژوهش : الف) شامل پرسنل مراکز خدمات امدادرسانی مسئولین سازمانهای بیمه گر، متولیان مراکز، تحقیقاتی در امر مدیریت اطلاعات مربوط به بحران درکشورهای منتخب، ب) مدارک مستند علمی، کتابخانه ای و مراکز اطلاع رسانی مثل اینترنت بوده است. ابزار جمع آوری اطلاعات: پرسشنامه، روش جمع آوری داده ها: از طریق پست الکترونیکی و یا مصاحبه حضوری و مطالعه بوده است . نحوه تحلیل اطلاعات: تحلیل توصیفی – نظری بود. نتایج بدست آمده نشانداد دولت ژاپن به منظور کاهش بلایای طبیعی و نیز مشکلات تجربه شده در خصوص گروه های امداد سریع اقدام به تقویت سیستم مدیریت بلایا از طریق ایجاد و تقویت سیستم بلایای فونیکس (phoenix) نموده است . در کشور ترکیه سیستم مدیریت بحران و فوریت ها تحت نام AFAYBIS بعنوان پروژه ای کوچک از سیستم E-government دولت ترکیه است که متناسب با یک محدوده زلزله خیز مهم در ترکیه طراحی شده است. در کشور ایران نیز فعالیتهای در زمینه مدیریت بحران صورت گرفته است ولی به صورت سیستماتیمک و نظاممند نمی باشد. توجه به نقش سیستم مدیریت بلایای فونیکس (phoenix) ژاپن در مدیریت مقابله با بلایا موفقیت این سیستم و نقاط ضعف کمتر آن این نظام به عنوان یک الگو برای سایر کشورها از جمله ایران پیشنهاد می شود.

بحران ، بلایای طبیعی ، مدیریت اطلاعات ، خسارت ، مدیریت بحران